Page 35 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

พลวัตของความยากจน

สำหรับองค์ประกอบของการดำรงชีพอย่างยั่งยืน ประกอบด้วยองค์ประกอบที่สำคัญ
5 ประการ กล่าวคือ

ทรัพย์สินในการดำรงชีพ (livelihoods assets) เป็นองค์ประกอบที่มีความสำคัญ หรือ

อีกนัยหนึ่งคือเป็นต้นทุนในกระบวนการดำรงชีพ ได้แก่

• ทุนมนุษย์ (human capital) หมายถึง ทักษะ ความรู้ ความสามารถด้านแรงงาน
คุณภาพแรงงาน ศักยภาพการเป็นผู้นำ และความมีสุขภาพดี

• ทุนธรรมชาติ (natural capital) หมายถึง ดิน น้ำ อากาศ ป่าไม้ ความหลากหลาย
ทางชีวภาพ

• ทุนการเงิน (financial capital) หมายถึง เงินสะสมที่สามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้
และเงินไหลเวียน

• ทุนกายภาพ (physical capital) หมายถึง สิ่งอำนวยความสะดวก โครงสร้างพื้นฐาน
และเครื่องมือเครื่องจักรที่ใช้ในการผลิต

• ทุนสังคม (social capital) หมายถึง กลุ่ม เครือข่าย ประชาสังคม การเป็นสมาชิก

รวมถึงความสัมพันธ์ในครอบครัวและสังคม
 การเปลี่ยนผ่านโครงสร้างและกระบวนการ (transforming structures and processes)
เป็นองค์ประกอบที่มีผลกระทบโดยตรง และส่งผลต่อการเลือกวิถีการดำรงชีพ
ประกอบด้วย 2 ส่วนย่อยคือ โครงสร้าง (structures) มี 2 ระดับคือ ระดับ
สาธารณะ และระดับเอกชน เช่น รัฐบาล องค์กร ประชาสังคม และ กระบวนการ
(processes) หมายถึง ส่วนขับเคลื่อนของโครงสร้าง เช่น นโยบาย กฎหมาย
ข้อกำหนด สถาบัน และวัฒนธรรม

 องค์ประกอบด้านบริบทของความผันผวนและความไม่แน่นอน (vulnerability context)
เป็นภาวะที่เกิดขึ้นและส่งผลกระทบโดยตรงต่อทรัพย์สิน และผลลัพธ์จากวิถีการ
ดำเนินชีวิต ได้แก่ภาวะความเสี่ยงหรือผลกระทบที่เกิดขึ้นอย่างไม่คาดคิด (shocks)
เช่น ภัยธรรมชาติ การขาดเงินใช้จ่าย ความขัดแย้งในสังคม ปัญหาสุขภาพมนุษย์
พืช สัตว์แนวโน้ม (trends) ภาวะแนวโน้มของการเคลื่อนไหวของปัจจัยต่างๆ เช่น
แนวโน้มประชากร ทรัพยากร เศรษฐกิจ รัฐบาล นโยบาย และเทคโนโลยีการ
เปลี่ยนแปลงตามฤดูกาล (seasonality) ได้แก่ วัฏจักรต่างๆ เช่น วัฏจักรราคา ผลผลิต
สุขภาพ โอกาสการจ้างงาน เป็นต้น

34 สถาบันคลังสมองของชาติ