Page 23 -
P. 23
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
พลวัตของความยากจน
ซึ่งจากคำถามวิจัยดังกล่าวผู้วิจัยได้อาศัยฐานข้อมูลทุติยะภูมิจากหน่วยงานราชการ และ
ฐานข้อมูลจากการสำรวจภาคตัดขวางตามเวลา (panel data) ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือและ
ภาคกลางของประเทศไทยในปี พ.ศ. 2531 และปี 2552 มาใช้เป็นข้อมูลหลักในการวิเคราะห์และ
สังเคราะห์หาข้อเท็จจริง ทั้งนี้ ข้อมูลจากปี 2531 ได้จากการจัดเก็บไว้โดย ภาควิชาเศรษฐศาสตร์
เกษตรและทรัพยากร คณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์1 และข้อมูลในปี 2552
ได้จากการจัดทำการสำรวจของผู้วิจัยเอง
การศึกษาวิจัยชิ้นนี้ถือได้ว่าเป็นจุดเริ่มต้นงานแรกของประเทศไทย ในการวิเคราะห์ความ
ยากจนในลักษณะพลวัต โดยช่วยให้เกิดองค์ความรู้ใหม่เกี่ยวกับรูปแบบและสาเหตุที่ทำให้เกิด
พลวัตความยากจนของครัวเรือนชาวนา ทั้งนี้ ผลการวิเคราะห์ที่ได้ไม่เพียงแต่อยู่ในรูปปริมาณ
วิเคราะห์เพียงอย่างเดียว แต่ยังได้ความรู้ความเข้าใจและได้รายละเอียดเนื้อหาในเชิงลึกจากการ
สัมภาษณ์เชิงคุณภาพวิเคราะห์อีกด้วย ส่งผลให้ภาพและมุมมองเกี่ยวกับปัญหาความยากจน
กว้างมากขึ้นกว่าการใช้รูปแบบการวิเคราะห์ความยากจนแบบเดิม ซึ่งอาศัยข้อมูลภาพรวมและ
วิเคราะห์แนวโน้มเพียงอย่างเดียว ข้อมูลที่ได้จากการศึกษานี้จะเป็นประโยชน์ในการกำหนด
เป้าหมายกลุ่มคนจนได้ถูกต้องและช่วยให้การกำหนดนโยบายการแก้ไขปัญหาความยากจนและ
การกระจายรายได้ของประเทศไทยให้เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น นอกจากนี้ การวิเคราะห์
พลวัตความยากจนนี้จะช่วยเป็นแนวทางและกรอบในการวิเคราะห์ระดับประเทศในอนาคต
เมื่อข้อมูล panel ของประเทศไทยมีการเผยแพร่มากขึ้น
เอกสารเล่มนี้แบ่งเนื้อหาออกเป็น 7 บท หลังจากบทนำ บทที่ 2 ได้ทบทวนวรรณกรรม
ที่เกี่ยวข้องพร้อมกับการนำเสนอกรอบแนวคิดและวิธีวิจัย บทที่ 3 ได้ให้ภาพการเปลี่ยนแปลง
ความยากจนในประเทศไทย บทที่ 4 นำเสนอรูปแบบและลักษณะพลวัตความยากจน บทที่ 5 ได้นำ
เสนอ การวิเคราะห์เชิงปริมาณเพื่ออธิบายถึงปัจจัยที่กำหนดพลวัตความยากจน สำหรับการ
วิเคราะห์เชิงคุณภาพเพื่ออธิบายพลวัตความยากจนจากมุมมองของชาวบ้าน ได้นำเสนอไว้ในบท
ที่ 6 ส่วน บทสุดท้ายเป็นบทสรุปและข้อเสนอแนะเชิงนโยบาย
KNIT
1 ภาควิชาเศรษฐศาตร์เกษตรและทรัพยากร ได้จัดโครงการวิจัยร่วมกับสถาบันวิจัยข้าวนานาชาติ (IRRI) ภายใต้ชื่อ
โครงการ “Differential Impacts of Modern Rice Technology across Production Environment in Thailand”
22 สถาบันคลังสมองของชาติ
