Page 87 -
P. 87
โครงการพัฒนาหนังสืออิเล็กทรอนิกส์เฉลิมพระเกียรติ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี
80
สัทวิทยา : การวิเคราะหระบบเสียงในภาษา บทที่ 8 สัทสัมพันธ
คุณสมบัติของพยางคที่เนน มักจะมีความยาวของพยางคยาวกวาพยางคอื่นๆ ในคําเดียวกัน
โดยเฉพาะอยางยิ่งในความยาวของแกนพยางค (syllable nucleus) หรือ สระ และมักจะมีความดัง
ของพยางคนั้นเดนกวาพยางคอื่นๆ ในคําเดียวกัน และอาจจะมีระดับเสียงสูงต่ํา (pitch) ของพยางคสูงกวา
พยางคอื่นๆในคําเดียวกัน สรุปก็คือวาพยางคที่เนนจะมีลักษณะเดน (prominence) ในคํา การเนนพยางค
อาจจะมีหลายระดับ (degree) ในคําเดียวกัน
การเนนพยางคยังมีไดหลายระดับ ตั้งแตระดับคํา ( word stress ) จนถึงระดับประโยค
( sentence stress ) เปนระบบโครงสรางการเนนพยางค ( Metrical Structure ) ที่มีกฎเกณฑชัดเจนในแตละ
ภาษา โดยทั่วๆ ไปการเนนพยางคมักจะเปนผลกระทบจาก น้ําหนักพยางค ( syllable weight )
หรือสวนทายพยางค ( syllable rime ) ของพยางคตางๆ ในคําเปนพื้นฐานสําคัญ พยางคที่ไมเนน
( unstressed syllable ) มักจะมีคุณสมบัติลดรูปสระ ( reduced vowel ) คือออกเสียงไมเต็มเสียงสระ
( full vowel ) เหมือนกับพยางคเนน สระลดรูปมักจะเขาใกลสระแนวกลาง ( neutral vowel ) คือ
[] และมักจะมีชวงความยาวของเสียงสระสั้นกวา มีความดังหรือความเขมขนของเสียงนอยกวาสระใน
พยางคที่เนน ( stressed vowel )
ตัวอยางภาษาที่กําหนดตําแหนงของพยางคที่เนนในคํา เชนภาษาฮังการี (Hungarian)
จะมีพยางคแรกเปนพยางคเนนเสมอ ภาษาตุรกี (Turkish) จะมีพยางคสุดทายเปนพยางคเนนเสมอ
และภาษาโปแลนด (Polish) จะมีพยางครองสุดทาย (penultimate syllable) เปนพยางคเนนของคํา
ภาษาเชนนี้ไมจําเปนตองเขียนเครื่องหมายเนนพยางค เพราะจะมีกฎทางเสียงที่กําหนดพยางคที่ 1, ที่ 2,
รองสุดทาย หรือ พยางคสุดทายเปนพยางคเนนอยางชัดเจน ตัวอยางเชน ภาษาโปแลนด (Polish)
(Kenstowicz, 1994:551-2)
(8) nauczy¸ciel ‘teacher’ “ครู” nom. Sg,
nauczycie¸la ‘teacher’s’ “ของครู” gen. Sg,
nauczycielo¸wi ‘to teacher’ “แดครู” dative sg,
ในภาษาที่มีกฎการเนนพยางค กฎนี้อาจขึ้นอยูกับชนิดของหนวยคํา หรือน้ําหนักของ
พยางค กฎที่ขึ้นอยูกับชนิดของหนวยคํา ไดแก คํานามและคํากริยา 2 พยางคในภาษาอังกฤษ หากทํา
หนาที่เปนนามจะเนนที่พยางคแรก แตหากทําหนาที่เปนกริยาจะเนนที่พยางคที่ 2 เชน