Page 40 -

โครงการพัฒนาหนังสืออิเล็กทรอนิกส์เฉลิมพระเกียรติ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี

สัทวิทยา : การวิเคราะหระบบเสียงในภาษา บทที่ 4 สัทลักษณ 33

บทที่ 4
สัทลักษณ

4.1 สัทลักษณ (Distinctive Features)

สัทลักษณเปนหนวยประกอบยอยของหนวยเสียง (phoneme) ซึ่งใชบอกคุณสมบัติทางสรีระ
ของการออกเสียง หรือทางกายภาพที่เกี่ยวของกับหนวยเสียงนั้นๆ ความแตกตางในสัทลักษณหนึ่ง

สัทลักษณ สามารถแยกเอกลักษณของเสียงสองเสียงจากกันได ตัวอยางเชน สัทลักษณบอกคุณสมบัติ
ของเสนเสียงสั่นหรือเสียงโฆษะ (voice) จะแยกเสียงกักฐานกรณเดียวกันระหวาง เสียงกองหรือโฆษะ
(voiced) / b / และ เสียงไมกองหรืออโฆษะ (voiceless) / p / ออกจากกัน

สัทลักษณยังใชอธิบายการแปรของเสียงไดอยางชัดเจน ตัวอยางเชนเสียงกักที่ปุมเหงือก
(Alveolar) /t/ แปรเปนเสียงที่หลังปุมเหงือก (post-alveolar) [τΣ] หรือ [ c& ] ในบริบทที่ตามดวยสระสูง

หนา / i / (high front vowel) ถามองดูเสียงเปนหนวยรวม เราไมเห็นภาพชัดเจนวาเหตุใดเสียงที่ปุม
เหงือกจึงแปรเปนเสียง [τΣ] ไมสามารถอธิบายความสัมพันธระหวางเสียง [τΣ] และ สระ / i / ได เราจะ

สามารถเห็นคุณสมบัติรวมระหวางเสียง [ tΣ ] และ [ i ] ไดชัดเจน วาคือการยกลิ้นสวนหนาขึ้นสูง (high)
ซึ่งคุณสมบัติของบริบทนี้เองที่เปนเหตุชักนําใหเกิดการแปรเสียงจาก / t / เปน [ tΣ ] ดัง (1)

(1) t → tΣ / i

ซึ่งเขียนเปนสัทลักษณไดดังนี้

(2) -cont → -ant / v
+ant +high +high
+cor -back

นอกจากนี้ สัทลักษณ ยังเปนเครื่องบอกคุณสมบัติรวมของกลุมเสียงตางๆ(class) ซึ่งมีพฤติกรรม
ทางเสียงในภาษาเหมือนกัน เชน / m ,n , n, r, l , w, j / มีพฤติกรรมทางเสียงเหมือนกันในภาษาไทย

ในตําแหนงทายพยางค คําถามคือ คุณสมบัติใดที่เปนคุณสมบัติรวมของเสียงนาสิก (nasals) เสียงเหลว
(liquids) และเสียงกึ่งสระ (semi-vowels) เหลานี้ นอกเหนือไปจากการเปนเสียงพยัญชนะทั้งหมด

คําตอบก็คือสัทลักษณ [sonorant] ซึ่งบงบอกวาเสียงเหลานี้มีลักษณะของชองเสียงที่ลมผานไดตลอด
และมีพลังเสียงมาก