Page 32 -
P. 32
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
22
2. ใชไข 1 ใบ ผสมน้ํา 300 ซีซี. และน้ํามันละหุงครึ่งชอนชา ตีใหเขากันแลวนําไปผสมกับนม
ธรรมดา 600 ซีซี. ใหกินติดตอกัน 3 – 4 วัน ๆ ละ 3 มื้อ ไขขาวจะทําหนาที่ตานแบคทีเรีย และ Albumin
ในไขก็จะดูดซึมเขาไปในกระแสเลือดของลูกโคทําหนาที่เหมือนภูมิคุมกันในนมน้ําเหลือง
3. ใชยาปฏิชีวนะผสมลงในนมธรรมดาใหลูกโคกิน
ระบบทางเดินอาหารลูกโค
โคเปนสัตวกระเพาะรวม (Compound Stomach ) โดยแบงออกไดเปน 4 สวน คือ
- กระเพาะผาขี้ริ้ว ( Rumen )
- กระเพาะรังผึ้ง ( Reticulum )
- กระเพาะสามสิบกลีบ ( Omasum )
- กระเพาะจริง ( Abomasum )
สวนลูกโคระยะแรก การทํางานของกระเพาะจะเหมือนกับสัตวกระเพาะเดี่ยวทั่วไป เนื่องจาก
กระเพาะหมักสามสวนแรกยังไมพัฒนามากนัก ดังนั้นเมื่อลูกโคกินน้ํานมก็จะไหลผานทอ Esophageal
groove ( reticular groove ) สูกระเพาะที่สาม และกระเพาะจริง ( Abomasum ) ตอไป แตถาลูกโคกินนมไม
ถูกวิธีหรือกินนมมากเกินไปน้ํานมก็มีโอกาสที่จะตกลงไปในกระเพาะรูเมน ทําใหเกิดการหมักลูกโคอาจ
ทองเสียได
สวนประกอบของกระเพาะลูกโคแรกเกิดซึ่งกระเพาะหมักยังไมพัฒนา ประกอบกับกระเพาะจริง
และลําไสยังไมมีน้ํายอยที่ยอยสารอาหารเชิงซอนได ดังนั้นน้ํานมจึงเปนอาหารที่จําเปนสําหรับลูกโคระยะ
นี้ เพราะน้ํานมประกอบดวยสารอาหารที่ยอยไดงาย มีโภชนะอาหารอยูสูง จนกระทั่งลูกโคมีอายุมากขึ้น
กระเพาะมีการพัฒนาสามารถยอยและหมักอาหารอื่นไดบาง เชนอาหารขนและหญา เมื่ออายุไดประมาณ 4
เดือน ซึ่งเปนระยะที่ปลอดภัยสําหรับลูกโค กระเพาะหมักสามารถหมักอาหารและหญาไดโดยจุลินทรีย
หลายชนิด สารที่ไดจากการยอยถูกดูดซึมเขาสูกระแสเลือดสําหรับนําไปใชประโยชนตอรางกาย อาหาร
บางสวนก็ผานตอไปสูกระเพาะจริงกอนที่ถูกลําเลียงไปยอยตอที่ลําไสเล็กและดูดซึมไปใชประโยชนตอไป
การพัฒนากระเพาะหมักของลูกโค
กระเพาะหมัก ( rumen ) ของลูกโคจะมีการพัฒนาเพื่อใหเปนสัตวกระเพาะรวมโดยสมบูรณ และ
จะทําใหลูกสามารถใชอาหารหยาบไดเร็วขึ้นอยางมีประสิทธิภาพ เปนการลดตนทุนการผลิต โดยลูกโคมี
อัตราการเจริญเติบโตตามปกติ หมายถึงไดลูกโคที่หยานมที่แข็งแรง – สมบูรณ และโคหลังหยานมมีการ
เติบโตที่เหมาะสมสามารถผสมพันธุไดภายในเวลากําหนด ( ประมาณ 15 - 18 เดือน ) ซึ่งสิ่งเหลานี้เปน
จุดมุงหมายหลักในการเลี้ยงลูกโคนมทดแทน เนื่องจากกระเพาะหมักสวนหนา ( Recticulo - rumen ) ของ
ลูกโคจะพัฒนาไดดี เนื่องมาจากลูกโคไดรับอาหารขนโดยเร็ว ( ตั้งแตสัปดาหที่ 2 ) และหญา เพราะอาหาร
ขนหลังจากตกสูกระเพาะหมัก จะเริ่มมีการหมักพวกคารโบไฮเดรตในอาหารขนโดยจุลินทรียไดกรด
ไขมันที่ระเหยได ( Volatile fatty acid ) ที่สําคัญ 3 ชนิดคือ Acetic acid , Propionic acid และ Butyric acid