Page 69 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

พจนานุกรมศัพท์ปุ๋ยและธาตุอาหารพืช

available phosphorus ฟอสฟอรัสที่เป็นประโยชน์ : (1) ปุ๋ยเคมี การบอก “ปริมาณธาตุอาหารรับรอง
(guaranteed analysis)” ส�าหรับฟอสฟอรัสในปุ๋ยเคมี (ใช้หน่วย %P O , %P O = %P x 2.29)
2 5
2 5
หมายถึง ผลรวมของฟอสฟอรัสในปุ๋ยเคมีที่ละลายน�้ากับที่ละลายในสารละลายซิเทรต (ปัจจัยปรับ
ค่าระหว่างรูปของธาตุกับรูปออกไซด์ของธาตุต่าง ๆ แสดงไว้ในตารางผนวกที่ 1)
available phosphorus ฟอสฟอรัสที่เป็นประโยชน์ : (2) ดิน ฟอสฟอรัสในดินที่พืชใช้ประโยชน์ได้
หมายถึงฟอสฟอรัสในดินที่สกัดได้ด้วยสารละลายมาตรฐาน เช่น สารละลาย Bray 2 เป็นต้น

(ค�านวณเป็นมิลลิกรัม P/ดิน 1 กิโลกรัม)
available phosphoric acid กรดฟอสฟอริกที่เป็นประโยชน์ : การบอก “ปริมาณธาตุอาหารรับรอง”
ของฟอสฟอรัสในปุ๋ยเคมีวิธีหนึ่ง มีความหมายเหมือนกับ “ฟอสฟอรัสที่เป็นประโยชน์ (%P O )”
2 5
available phosphoric anhydride ฟอสฟอริกแอนไฮดรำยด์ที่เป็นประโยชน์ : การบอก “ปริมาณ

ธาตุอาหารรับรอง” ของฟอสฟอรัสในปุ๋ยเคมีวิธีหนึ่ง มีความหมายเหมือนกับ “ฟอสฟอรัสที่
เป็นประโยชน์ (%P O )” เคยใช้ค�านี้เนื่องจากอ่าน P O ว่า “ฟอสฟอริกแอนไฮดรายด์” (ดู
2 5
2 5
phosphoric anhydride ประกอบ)
availability สภำพเป็นประโยชน์ : (1) สภาพของธาตุอาหารในปุ๋ยที่เซลล์พืชดูดไปใช้ได้ หรือ (2) ส่วน
ของธาตุอาหารในดินซึ่งรากพืชดูดไปใช้ได้
Avogadro’s number เลขอะโวกำโดร : จ�านวนอะตอมของธาตุในธาตุหนักหนึ่งกรัมโมล หรือจ�านวน

โมเลกุลของสารประกอบซึ่งมีในหนึ่งกรัมโมล แสดงด้วยสัญลักษณ์ N มีค่า 6.02214179 x 10 23
23
เช่น ธาตุคาร์บอนหนัก 12 กรัมมีจ�านวนอะตอมเท่ากับ 6.02214179 x 10 อะตอม ตั้งชื่อ
ค่าคงที่นี้เพื่อเป็นเกียรติแก่นักวิทยาศาสตร์ชาวอิตาลีชื่อ Ameldeo Avogadro ผู้ก�าหนดค่านี้ไว้
เมื่อ พ.ศ. 2354
avoidance, stress พืชเลี่ยงควำมเครียด : ความสามารถของพืชในการอยู่ในสภาพแวดล้อมที่ไม่เหมาะสม

โดยป้องกันไม่ให้เซลล์เผชิญกับสาเหตุของความเครียดโดยตรง เช่น พืชเลี่ยงความเครียดจากความเค็ม
โดยรากจ�ากัดการดูดไอออนของเกลือ หรือขับไอออนออกจากใบทางต่อมเกลือ เป็นต้น
axillary bud ตำตำมง่ำม : ตาส่วนบนของล�าต้น เกิดในซอกระหว่างล�าต้นกับก้านใบ แล้วเติบโตเป็น
ยอดใหม่
azo อะโซ : หมู่ -N=N- มาจากภาษาฝรั่งเศส azote ซึ่งแปลว่าไนโตรเจน
azolla แหนแดง : เฟิร์นน�้าชนิดหนึ่งซึ่งมีสาหร่ายสีเขียวแกมน�้าเงิน Anabaena azollae อาศัยอยู่ใน

โพรงของใบ สาหร่ายชนิดนี้ตรึงไนโตรเจนได้ การเลี้ยงแหนแดงจนโตเต็มที่ใช้เวลา 20-25 วัน จะได้
ไนโตรเจนจากการตรึงของสาหร่าย 3-6 กก.N/ไร่ แหนแดงที่พบได้ทั่วไป คือ Azolla pinnata
ชาวนาในแถบเอเชียใช้แหนแดงเป็นปุ๋ยพืชสดในนาข้าว
azote อะโซต : ค�าในภาษาฝรั่งเศสแปลว่าไนโตรเจน ลาวัวซีเย (Lavoisier) สร้างค�านี้จาก a = no,
zote = life ส�าหรับแก๊สไนโตรเจน (N ) เรียกว่า diazote
2

40 ปี 69
สมาคมดินและปุ๋ยแห่งประเทศไทย