Page 261 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

บทที่ 14

อาหารกับระบบภูมิคุ้มกันโรค

การผลิตสัตว์ในเชิงการค้ามุ่งเน้นให้สัตว์มีการเจริญเติบโตและให้ผลผลิตสูงสุด มีการพัฒนา

สายพันธุ์ให้มีศักยภาพสูงขึ้น ตลอดจนมีการเลี้ยงในสภาพที่หนาแน่น ทำให้เกิดการแพร่กระ-

จายของเชื้อโรคต่าง ๆ มากขึ้น ส่งผลให้สัตว์มีภูมิคุ้มกันโรคลดลง ในขณะที่ระดับสารอาหารที่

แนะนำโดย NRC (National Research Council) หรือองค์กรอื่นๆ นั้นได้มาจากการทดลอง

ในสภาพการจัดการที่ดี ทำให้สัตว์มีความเครียดน้อยหรือถูกรบกวนจากเชื้อโรคต่าง ๆ ใน

ระดับต่ำ การนำระดับสารอาหารดังกล่าวมาใช้ในเชิงปฏิบัติ ซึ่งมีสภาพแวดล้อมที่แตกต่างกัน

มากจึงอาจไม่เพียงพอสำหรับการให้ผลผลิตสูง และการสร้างภูมิคุ้มกันโรคที่พอเหมาะของสัตว์

ด้วยเหตุนี้ในการประกอบสูตรอาหารสัตว์ในปัจจุบัน จึงได้มีความสนใจเกี่ยวกับสารอาหารที่

เกี่ยวข้องกับการสร้างภูมิคุ้มกันโรคของสัตว์กันมากขึ้น

ระบบภูมิคุ้มกันโรคของสัตว์

ร่างกายของสัตว์จะมีกลไกในการป้องกันตนเองจากการเข้าทำลายของเชื้อจุลินทรีย์ และสิ่ง

แปลกปลอมอื่นๆ หรือที่รู้จักในชื่อว่า “ภูมิคุ้มกันโรค” หากสัตว์มีระบบภูมิคุ้มกันโรคที่ดีแล้ว

จะทำให้สามารถทนทานต่อการเกิดโรคได้มากขึ้น ระบบภูมิคุ้มกันโรคในร่างกายสัตว์สามารถ

แบ่งออกเป็น 2 ประเภทใหญ่ๆ คือ ระบบภูมิคุ้มกันโรคที่ไม่จำเพาะเจาะจง (innate

immunity) และระบบภูมิคุ้มกันโรคชนิดเจาะจง (acquired immunity) ซึ่งทั้ง 2 ระบบมี

ลักษณะการทำงานที่แตกต่างกัน (ตารางที่ 14-1)

1. ระบบภูมิคุ้มกันที่ไม่จำเพาะเจาะจง เป็นระบบภูมิคุ้มกันโรคที่ร่างกายตอบสนองทันทีเมื่อ

ได้รับเชื้อโรคหรือสิ่งแปลกปลอมเข้าสู่ร่างกาย สัตว์จะมีผิวหนังหรือเยื่อบุผิว (epithelial cell)

อาหารกับระบบภูมิคุ้มกันโรค 258