Page 61 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

การศึกษาศักยภาพของราดินที่แยกได้จากพื้นที่ได้รับผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลง

สภาพภูมิอากาศบริเวณลุ่มน้ำปาย
Study on Potential of soil fungi Isolated from Areas

Effected by Climate Chang in Pai River Basin
จิตรา เกาะแก้ว อมรรัตน์ ใจยะเสน อำนาจ เอี่ยมวิจารณ์
Jitra Kokaew Amornrat Chaiyasen Amnat Eamvijarn
กลุ่มวิจัยปฐพีวิทยา กองวิจัยพัฒนาปัจจัยการผลิตทางการเกษตร

ABSTRACT
The study on diversity and efficiency of soil fungi isolated from agricultural soil and forest soil.
The samples were collected during winter (December 2016), summer (April 2017) and rainy seasons

(August 2017) from Pai river basin, Mae Hong Son province. Soil dilution plate, soil plate, alcohol
treatment and heat treatment were used to isolate soil fungi. A total of 357 isolates of soil fungi
comprised of 18 genera 20 species were obtained. These included Zygomycota 4 genera (Absidia,
Gongronella, Mucor and Rhizopus) Ascomycota 13 genera (Aspergillus, Eupenicillium, Eurotium,
Fusarium, Hamigera, Myrothecium, Neosartorya, Paecilomyces, Penicillium, Talaromyces, Trichoderma,
Verticillium and Xylaria) Basidiomycota 1 genera (Sclerotium ) and sterile mycelium. Three hundred fifty
isolates of soil fungi were selected for efficiency test to produced cellulase enzyme, phosphate
solubilization, plant growth regulator (siderophore and Indole acetic acid). The result show that 24
isolates produced cellulase enzyme, 10 isolates can solubilized phosphate, 53 isolates produced
siderophore and 91 isolates produced Indole acetic acid (IAA). For the antagonistic activity test revealed
that 15 isolates could inhibit mycelial growth of Rhizoctonia solani, 11 isolates could inhibit
Sclerotium rolfsii, 15 isolates could inhibit Fusarium oxysporum and 24 isolates could inhibit
Colletotrichum gloeosporioides.

Key words : Pai river basin, soil fungi, climate change
บทคัดย่อ

ศึกษาความหลากหลายและประสิทธิภาพของราดินในพื้นที่ทำการเกษตรและพื้นที่ป่าบริเวณลุ่มน้ำปายจังหวัด
แม่ฮ่องสอน เก็บตัวอย่างดิน ในช่วงฤดูหนาว (ธันวาคม 2559) ฤดูร้อน (เมษายน 2560) และฤดูฝน (สิงหาคม 2560)
นำตัวอย่างดินมาแยกราดิน โดยใช้ 4 วิธี ในการแยก ได้แก่ soil dilution plate, soil plate, alcohol treatment
และ heat treatment บนอาหาร Glucose Ammonium Nitrate Agar (GAN) จำแนกชนิดของราดินโดยดูลักษณะทาง
สัณฐานวิทยาของราเช่น ลักษณะของสปอร์และส่วนขยายพันธุ์อื่นๆ บนอาหารเลี้ยงเชื้อ Potato Dextrose Agar (PDA)
ผลการศึกษาพบราดินทั้งหมด 350 สายพันธุ์ จำแนกได้เป็น 18 สกุล 20 ชนิด ชนิด ได้แก่ Zygomycota 4 สกุล
(Absidia, Gongronella, Mucor และ Rhizopus) Ascomycota 13 สกุล(Aspergillus, Eupenicillium, Eurotium,
Fusarium, Hamigera, Myrothecium, Neosartorya, Paecilomyces, Penicillium, Talaromyces, Trichoderma,
Verticillium และXylaria) Basidiomycota 1 สกุล (Sclerotium) ราที่ไม่สร้างสปอร์ (sterile mycelium) เมื่อนำ
ราดินที่แยกได้มาทดสอบประสิทธิภาพการสร้างเอนไซม์ ความสามารถในการย่อยสลายฟอสเฟต
การสร้างสารเร่งการเจริญเติบโต พบราดินจำนวน 24 สายพันธุ์ สร้างเอนไซม์เซลลูเลสได้ ราดิน 10 สายพันธุ์สามารถย่อย

53