Page 156 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

การทดสอบการส่งเสริมการเจริญเติบโตของข้าวไร่พันธุ์พื้นเมืองในหลอดทดลอง พบว่า แบคทีเรียไอโซเลท AP7
ข้าวมีความยาวรากสูงสุด คือ 5.15 เซนติเมตร รองลงมาคือ แบคทีเรียไอโซเลท AT1 และ AP1 (5.11 และ 5.04
เซนติเมตร) ซึ่งสูงกว่าแบคทีเรียมาตรฐานไอโซเลท DASF04005 ที่ข้าวมีความยาวราก 3.83 เซนติเมตร นอกจากนี้ยัง

พบว่า แบคทีเรียไอโซเลท AT1 ข้าวมีความสูงต้นสูงที่สุด คือ 5.86 เซนติเมตร รองลงมา คือ แบคทีเรียไอโซเลท AP1 และ
AP4 (4.76 และ 4.73 เซนติเมตร) ซึ่งสูงกว่าแบคทีเรียมาตรฐานไอโซเลท DASF04005 ที่ข้าวมีความยาวราก 3.69
เซนติเมตร จากผลการทดลองข้างต้นได้ทำการเลือกแบคทีเรียทั้งสองสกุล จำนวน 4 ไอโซเลท คือ AP1 AP4 AT1 และ
AT9 ไปทำการทดสอบในขวดแก้วเป็นระยะเวลา 3 อาทิตย์ ผลการทดลองพบว่า แบคทีเรียทุกไอโซเลททำให้ข้าวมีความ
ยาวรากและความสูงต้นแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญยิ่งทางสถิติ (ตารางที่ 9) โดยแบคทีเรียมาตรฐานไอโซเลท
DASF04005 ข้าวมีความยาวรากสูงที่สุด คือ 12.25 เซนติเมตร แต่ไม่แตกต่างทางสถิติกับแบคทีเรียไอโซเลท AP1 AT1
AT9 และกรรมวิธีควบคุม ซึ่งข้าวมีความยาวราก 11.58 11.75 11.25 และ 11.18 เซนติเมตร ตามลำดับ (ตารางที่ 9)
ส่วนผลของแบคทีเรียทั้งสองสกุลต่อความสูงของข้าว พบว่า แบคทีเรียไอโซเลท AP1 ข้าวมีความสูงต้นสูงที่สุด คือ 10.58
เซนติเมตร ซึ่งสูงกว่าและแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญยิ่งทางสถิติกับแบคทีเรียมาตรฐานไอโซเลท DASF04005 ที่ข้าวมี
ความสูงต้น 8.67 เซนติเมตร ดังแสดงในตารางที่ 9 นอกจากนี้ยังพบว่า แบคทีเรียไอโซเลท AT1 และ AT9 ข้าวมีความสูง
ต้น8.58 เซนติเมตร เท่ากันและไม่แตกต่างทางสถิติกับแบคทีเรียไอโซเลท AP1 (ตารางที่ 9) จากผลการทดลองข้างต้น
สอดคล้องกับงานวิจัยของ พิมพ์ธิดาและคณะ (2552) ที่พบว่าการใช้แบคทีเรียไอโซเลท NK5-5 และ NK12-3 มีผลทำให้
การตอบสนองความยาวต้นและความยาวรากอ่อนข้าวเพิ่มขึ้นเมื่อเทียบกับกับกรรมวิธีควบคุมที่ใช้น้ำ และการวิจัยของ
เนตรนภาและคณะ (2558) พบว่าการตอบสนองของข้าวโดยการใช้แบคทีเรียที่สามารถผลิต IAA ต่อการกระตุ้นการ
เจริญเติบโตของข้าวแต่ละพันธุ์ การใช้แบคทีเรียร่วมกับข้าวที่มีผลต่อการตอบสนองของความยาวต้นและความยาวราก

อ่อนของข้าวนั้น ขึ้นอยู่กับพันธุ์ข้าวและแบคทีเรียแต่ละชนิดด้วย ลักษณะที่ตอบสนอง ทิศทางการตอบสนองทำให้เห็นถึง
ความจำเพาะเจาะจงระหว่างแบคทีเรียและพันธุ์ข้าวที่ทำการศึกษา
ตารางที่ 9 ผลของแบคทีเรียส่งเสริมการเจริญเติบโตของพืชต่อการการเจริญเติบโตของข้าวในขวดแก้ว
ข้าว
ไอโซเลท ความยาวราก (ซม.) ความสูงต้น (ซม.)

Control 11.18 a 6.83 c
DASF04005 12.25 a 8.67 b
AP1 11.58 a 10.58 a
AP4 8.83 b 4.67 d
AT1 11.25 a 8.58 bc
AT9 11.75 a 8.58 bc

C.V. (%) 6.27** 13.46**
จากการศึกษาการส่งเสริมการเจริญเติบโตของพืชในห้องปฏิบัติการจากพืชทดสอบ 3 ชนิด คือ ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์
พันธุ์ 999 ข้าวไร่พันธุ์เมือง และกระเทียมพันธุ์พื้นเมือง พบว่าแบคทีเรียทั้งสองสกุลทุกไอโซเลทมีความสามารถในการ
ส่งเสริมการเจริญเติบโตของพืชทดสอบแตกต่างกัน โดยแบคทีเรียไอโซเลท AP1 มีความสามารถในการส่งเสริมการ
เจริญเติบโตของพืชทดสอบทั้ง 3 ชนิดสูงที่สุด รองลงมา คือ แบคทีเรียไอโซเลท AT1 เนื่องจากแบคทีเรียทั้งสองสกุล
สามารถตรึงไนโตรเจนและผลิตฮอร์โมนพืชในกลุ่มออกซินได้ สอดคล้องกับรายงานของ Shihui et al. (2006) ที่รายงาน
ว่า ฮอร์โมน IAA เป็นฮอร์โมนพืชกลุ่มออกซินที่เกี่ยวข้องกับกิจกรรมของจุลินทรีย์ดินและยังสามารถช่วยกระตุ้นการ
ส่งเสริมการเจริญเติบโตของต้นและรากพืชได้ (Ying, 2012)

148