Page 100 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

Bradyrhizobium spp. สายพันธุ์ DASA32116) และพบว่ากรรมวิธีที่ 1, 2 และ 6 ค่าการตรึงไนโตรเจนน้อยและมีความ
แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติกับกรรมวิธีที่ 7

ข้อมูลผลผลิตของถั่วเหลืองตาแดงพันธุ์พื้นเมืองแม่ฮ่องสอน เก็บเกี่ยวเมื่ออายุ 105 วันหลังปลูกจำนวนฝักต่อต้น
จำนวนเมล็ดทั้งหมด น้ำหนักเมล็ด และ น้ำหนัก 100 เมล็ดในทุกๆ กรรมวิธีการใส่ปุ๋ยไม่มีความแตกต่างกันทางสถิติ การ
ใส่เชื้อ Bradyrhizobium spp. สายพันธุ์ DASA 32025 เพียงอย่างเดียวให้จำนวนฝัก/ต้น จำนวนเมล็ดทั้งหมด น.น.เมล็ด
ทั้งหมดมากที่สุด และพบว่าการนำเชื้อไรโซเบียมที่แยกได้จากพื้นที่ลุ่มน้ำปายมาผสม 3 สายพันธุ์ พบว่าให้ผลผลิตที่ดีกว่า

ปุ๋ยชีวภาพสำหรับถั่วเหลืองที่ผลิตโดยกรมวิชาการเกษตรซึ่งเป็น Bradyrhizobium japonicum
การนำผลงานวิจัยไปใช้ประโยชน์

จากผลการคัดเลือกและผลการทดลองในระดับกระถางทดลองของสายพันธุ์ไรโซเบียมที่แยกได้จากพื้นที่ลุ่มน้ำ
ปาย ได้ข้อมูลที่เป็นแนวทางในการนำไปทดสอบกับการปลูกถั่วเหลืองตาแดงพันธุ์พื้นเมืองแม่ฮ่องสอนในระดับแปลง
ทดลองของพื้นที่ลุ่มน้ำปาย โดยข้อมูลที่ได้สามารถนำไปเผยแพร่และนำสายพันธุ์ไรโซเบียมที่ผ่านการคัดเลือกกับถั่วสาย
พันธุ์ดังกล่าวมาผลิตเป็นปุ๋ยชีวภาพไรโซเบียมเพื่อให้เกษตรกรในพื้นที่ลุ่มน้ำปายได้นำไปใช้ในการปลูกถั่วเพื่อลดต้นทุนการ
ผลิตต่อไป
เอกสารอ้างอิง

กรมวิชาการเกษตร. 2551. คู่มือวิธีวิเคราะห์ปุ๋ยชีวภาพ. กรุงเทพฯ : กระทรวงเกษตรและสหกรณ์. 45 หน้า.
จิระศักดิ์ อรุณศรี. 2545. ชีววิทยาและการใช้ประโยชน์ของเชื้อ ไรโซเบียม. น. 23-62. ใน: เอกสารวิชาการ ปุ๋ยชีวภาพ.
กลุ่มงานวิจัยจุลินทรีย์ดิน กองปฐพีวิทยา กรมวิชาการเกษตร ปี พ.ศ. 2545.
หนึ่ง เตียอำรุง. 2554. แบคทีเรียตรึงไนโตรเจน. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. 251 หน้า.

Atieno, M., L. Herrmann, R. Okalebo, and D. Lesueur. 2012. Efficiency of different formulations of
Bradyrhizobium japonicumand effect of co-inoculation of Bacillus subtilis with two different
strains of Bradyrhizobium japonicum. World Journal of Microbiology and Biotechnology
28(7) : 2541-2550.
Aung, T.T., P. Tittabutr, N. Boonkerd, D. Herridge, and N.Teaumroong. 2 0 1 3 . Co-inoculation effects of

Bradyrhizobium japonicum and Azospirillum sp. on competitive nodulation and
rhizosphereeubacterial community structures of soybean under rhizobia-established soil
conditions. Afr. J. Biotech. 12(20) : 2850-2862.
Boonkerd, N., Weber, D.F., Bezdicek, D.F., 1978. Influ-ence of Rhizobium japonicum strains and

inoculation methods on soybeans grown in rhizobia-populated soil. Agron. J. 70, 547–549.
Boonkerd, N. and R.W. Weaver. 1 9 8 2 . Survival of cowpea rhizobia in soil as effect by soil temperature
and moisture. Appl. Environ. Microbial. 43 : 585-589.
Boonkerd, N. and S. Promsiri. 1993. Effectiveness in N2 fixation of Sesbania speciosa and Sesbania

rostrata rhizobia isolated from different locations. Kasetsart J. 27 : 292-302.
Broughton, W.J. and M.J. Dilworth, 1971. Control of leghaemoglobin synthesis in snake beans. Biochem.
J., 125: 1075-1080.

92