Page 30 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

1-4

บทที่ 3 ปญหาของพื้นที่สูง ที่มีสาระสําคัญรวม 7 ประการ คือ (1) ปญหาการตัดไมทําลายปา
ที่เกิดขึ้นมาอยางตอเนื่อง ถึงแมวาภาครัฐจะมีมาตรการตางๆ แกไขและปองกันแตถึงปจจุบันมีปาไมเหลือเพียง

102 ลานไรเทานั้น ซึ่งต่ํากวาเปาหมายรอยละ 40 ของพื้นที่ประเทศหรือ 128 ลานไร (2) ปญหาการปลูกฝนที่
พบวามีการปลูกลดลงจากการดําเนินการมาตรการตางๆ ของรัฐ (3) ปญหาการชะลางพังทลายของดิน
ซึ่งเกิดขึ้นจากปจจัยตางๆ อัตราและเนื้อที่การสูญเสียดิน (4) ปญหาดินถลม โดยกลาวถึงพื้นที่ดินถลมที่เกิดขึ้น
ในอดีตและพื้นที่เสี่ยงตอดินถลมในจังหวัดตางๆ (5) ปญหาชาวเขาที่กลาวถึงปญหาหนวยงานตางๆ ศึกษาไว

สรุปได 8 ประการ (6) ปญหาการประกอบอาชีพของประชากรบนพื้นที่สูงทั้งการขาดกรรมสิทธิ์ในที่ดินทํากิน
การขาดโครงสรางพื้นฐาน และ(7) ปญหาสิ่งแวดลอมที่ครอบคลุมทั้งปญหามลพิษที่เกิดจากการทําเหมืองแร
และปญหาหมอกควันในพื้นที่ภาคเหนือ
บทที่ 4 นโยบายแหงรัฐในการบริหารจัดการพื้นที่สูง ซึ่งครอบคลุมสาระสําคัญ

รวม 5 เรื่อง คือ (1) แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมที่เกี่ยวของกับการบริหารจัดการพื้นที่สูง โดยปรากฎใน
แผนพัฒนาการเศรษฐกิจฉบับที่ 1 (พ.ศ. 2504-2509) จนถึงแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติฉบับที่ 8
(พ.ศ. 2540-2544) เนื่องจากหลังจากนั้นไมมีนโยบายเกี่ยวกับพัฒนาพื้นที่สูงปรากฎ (2) มติคณะรัฐมนตรี
ที่เกี่ยวของกับการบริหารจัดการพื้นที่สูง ตั้งแต พ.ศ. 2502 ถึง พ.ศ. 2562 (3) นโยบายในการควบคุมการใช

พื้นที่สูง ซึ่งมีทั้ง กฎ ระเบียบ มติ และประกาศตางๆ รวม 12 เรื่อง (4) นโยบายในการอนุญาตใหราษฎรอยู
อาศัยและทํากินในพื้นที่ปาไม โดยเฉพาะการประกาศใชพระราชบัญญัติอุทยานแหงชาติ พ.ศ. 2562
และพระราชบัญญัติสงวนและคุมครองสัตวปา พ.ศ. 2562 รวมทั้งมติคณะรัฐมนตรี วันที่ 26 พฤศจิกายน 2561

(5) นโยบายชาวเขา ที่เริ่มมาตั้งแต พ.ศ. 2499 และมีการปรับเปลี่ยนมาอยางตอเนื่อง รวมทั้งการตั้งถิ่นฐาน
และการใหสัญชาติไทยแกประชากรชาวเขา
บทที่ 5 ประสบการณนานาชาติในการบริหารจัดการพื้นที่สูง การทบทวนวรรณกรรม
ในบทนี้จะมี 3 เรื่อง คือ (1) ความสําคัญของพื้นที่ภูเขา ซึ่งองคการสหประชาชาติ ไดระบุไววามี 7 ประการ
ที่ทุกประเทศควรใหความสนใจ (2) การใชที่ดินบนที่สูงของนานาชาติที่ไดทบทวนถึงนาขั้นบันได และ

(3) ไดทบทวนกฎหมายและองคกรระหวางประเทศที่เกี่ยวกับชนเผาและชนเผาพื้นเมืองซึ่งอาศัยอยูบนพื้นที่สูง
บทที่ 6 การสํารวจความเห็นเจาหนาที่ของรัฐเรื่องการบริหารจัดการพื้นที่สูงในพื้นที่
ศึกษาซึ่งทําการสํารวจในพื้นที่ 12 จังหวัด เพื่อสัมภาษณเจาหนาที่ของรัฐในพื้นที่ศึกษาถึงปญหาการบริหาร

จัดการพื้นที่สูงรวม 7 ประการ คือ (1) การลดลงของพื้นที่ปาไม (2) การชะลางพังทลายของดิน (3) ดินถลม
(4) ปญหาชาวเขา (5) ปญหาการประกอบอาชีพของประชากรบนพื้นที่สูง (6) ความขัดแยงเรื่องการถือครอง
ที่ดิน และ (7) ปญหาสิ่งแวดลอม
บทที่ 7 องคกรที่เกี่ยวของในการบริหารจัดการพื้นที่สูง บทนี้ไดทบทวนองคกร ทั้งมูลนิธิ

สวนราชการ รัฐวิสาหกิจ และภาคเอกชนที่ดําเนินการพัฒนาพื้นที่สูงจากอดีต
บทที่ 8 สรุปลําดับเวลาการบริหารจัดการพื้นที่สูงเชิงสังเคราะห ในบทนี้เปนการ
สังเคราะหนโยบายในแตละชวงเวลากับผลการปฏิบัติ รวมทั้งการตอบสนองของสวนราชการผูปฏิบัติ
การสนับสนุนของรัฐวิสาหกิจและภาคเอกชน ตลอดจนการเปลี่ยนแปลงสถานภาพของการประกอบอาชีพ

บนพื้นที่สูง
บทที่ 9 การถอดบทเรียนการบริหารจัดการพื้นที่สูง บทนี้จะเปนการสังเคราะหนโยบาย
และผลจากนโยบาย ประสบการณนานาชาติ ผลการสํารวจความเห็นเจาหนาที่ของรัฐเรื่องการบริหารจัดการ
พื้นที่สูงในพื้นที่ศึกษา 12 จังหวัด แลวถอดเปนบทเรียนการบริหารจัดการพื้นที่สูง เพื่อใหสามารถนําไปใชใน

อนาคตไดรวม 10 ประการ คือ (1) ขาดแผนแมบทการพัฒนาพื้นที่สูงทั้งประเทศ (2) ขาดคณะกรรมการ