Page 11 -
P. 11
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
เส้นใย แบ่งตามแหล่งก าเนิด
เป็น 2 ประเภท คือ เส้นใยธรรมชาติ
บทที่ 2 สีและการย้อมสีจากธรรมชาติ
และเส้นใยประดิษฐ์ ในกลุ่มของเส้นใย
ต าราเล่มนี้ ผู้เขียนมุ่งเน้นรวบรวมพันธุ์ไม้ที่สามารถน ามาสกัด ธรรมชาติแบ่งย่อยได้เป็นเส้นใยที่มา
เป็นสารสีเพื่อการย้อมผ้าจาก “สวนอาจารย์ประทีป” สวนของพ่อผู้เขียน จากพืช จากสัตว์ และจากแร่ ส่วนเส้น
เป็นเวลานานถึง 1 ปีกว่า เริ่มตั้งแต่วันที่ต้นสุพรรณิการ์ล้มลง ได้น าแก่น ใยประดิษฐ์อาจแบ่งเป็นเส้นใยที่
ของต้นสุพรรณิการ์มาท าการย้อมสี ราวเดือนกรกฎาคม พ.ศ.2560 จน ประดิษฐ์จากธรรมชาติ เส้นใย
ช่วงเดือนธันวาคม พ.ศ.2560 ที่ต้นสุพรรณิการ์แตกกิ่งก้านสาขาขึ้นมาใหม่ สังเคราะห์ และเส้นใยที่ประดิษฐ์จาก
และเดือนกุมภาพันธ์ 2561 เป็นช่วงที่สุพรรณิการ์ออกดอก จึงได้น าดอกสี วัสดุอื่นๆ
เหลืองนั้นมาท าการย้อม เช่นเดียวกันกับพันธุ์ไม้ในสวนของพ่อที่หมุนเวียน
เส้นใย หมายถึง วัสดุหรือสาร
เปลี่ยนกันงอกงามตามสภาพดินฟ้าอากาศ ท าให้แต่ละช่วงเดือนในหนึ่งปี
ใดๆทั้งที่เกิดจากธรรมชาติและมนุษย์
นี้ มีพันธุ์ไม้ต่าง ๆ ให้น ามาท าการย้อมสีได้มากมาย แต่การย้อมสี
สร้างขึ้น มีอัตราส่วนระหว่างความยาว
ธรรมชาตินั้นอาจไม่คงทนเท่าสีเคมี สีที่ได้อาจไม่สม่ าเสมอ สีอาจตกง่าย
ต่อเส้นผ่าศูนย์กลางเท่ากับหรือ
และจืดจางเร็ว ด้วยปัจจัยแตกต่างที่หลากหลายทั้งเรื่องลมฟ้าอากาศ วัน
มากกว่า 100 สามารถขึ้นรูปเป็นผ้าได้
ฝนตก ฟ้าครึ้ม สภาพจิตใจ สภาพร่างกาย วัน เวลา ความอ่อนแก่ของวัสดุ
และต้องเป็นองค์ประกอบที่เล็กที่สุด
ที่จะน ามาย้อม ปริมาณของวัสดุที่หาได้ หรือแม้กระทั่งการใช้สารช่วยติดสี
ของผ้าไม่สามารถแยกย่อยในเชิงกลได้
ที่น ามาใช้ก็ยังเป็นตัวแปรหนึ่งที่ท าให้การติดสีแต่ละครั้งแตกต่างกัน
อีก
ออกไป กอปรกับความเชื่อที่ว่า ถ้ามี 3 สิ่งต่อไปนี้เข้าใกล้ในขณะย้อมผ้า
จะท าให้สีผ้าที่ย้อมจืดชืด หรืออาจย้อมไม่ติดสีเลยก็เป็นได้ ได้แก่ เส้นใย (ประภากร สุคนธมณี
พระภิกษุสงฆ์ คนท้อง และหญิงมีประจ าเดือน ดังนั้นขณะมีประจ าเดือน ,2556) มีทั้งชนิดสั้นและยาว ซึ่งความ
ก็จะไม่ท าการย้อมผ้าเช่นกัน ยาวของเส้นใยจะมีผลต่อคุณสมบัติ
และการน าไปใช้งานของผลิตภัณฑ์
การย้อมสีจากสีย้อมธรรมชาติ เลือกใช้เส้นใยและผืนผ้าที่เป็น
สิ่งทอ คือ 1) เส้นใยสั้น เป็นเส้นใยที่มี
เส้นใยธรรมชาติ คือ เส้นใยฝ้าย เส้นใยไหม และผ้าลินินย้อม ทั้งย้อมร้อน
ความยาวระหว่าง 2 ถึง 46 เซนติเมตร
และย้อมเย็น เนื่องจากเส้นใยที่มีส่วนผสมหรือเส้นใยประเภทใยสังเคราะห์
เส้นใยธรรมชาติทั้งหมดยกเว้นเส้นใย
จะไม่กินสีหรือย้อมไม่ติดธรรมชาติ และทดลองเฉดสีกับสารกระตุ้นสีชนิด
ไหม เป็นเส้นใยสั้น เช่น เส้นใยฝ้าย นุ่น
ต่าง ๆ 5 ชนิด เพื่อให้เห็นความแตกต่างของเฉดสีที่ชัดเจน ได้แก่ น้ าด่าง
ขนสัตว์เส้นใยยาวเป็นเส้นใยที่มีความ
ขี้เถ้า ปูนแดง สนิมเหล็ก สารส้ม และโคลน อีกทั้งยังมีการใช้น้ าเต้าหู้ช่วย
ยาวต่อเนื่องไม่สิ้นสุด มีหน่วยวัดเป็น
เพิ่มโปรตีนและต้มย้อมด้วยใบยูคาลิปตัส เพื่อเพิ่มสารแทนนินให้กับเส้นใย
เมตรหรือหลา 2) เส้นใยยาวส่วนใหญ่
ก่อนย้อมด้วย
เป็นเส้นใยประดิษฐ์ ยกเว้นเส้นใยไหม
ซึ่งเป็นเส้นใยยาวที่มาจากธรรมชาติ
2
