Page 14 -
P. 14
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
14
A
abiotic อชีวนะ: ซึ่งไม่มีชีวิต เป็นคุณศัพท์ใช้ขยายคํานาม (a-, an-,L:ไม่มีหรือปราศจาก; bio-,L: ชีวิต)
abiotic factors ปัจจัยอชีวนะ: ปัจจัยที่ไม่มีชีวิต ซึ่งมีอิทธิพลต่อการดูดธาตุอาหาร เมแทบอลิซึมและการเติบโตของ
พืช ได้แก่ความชื้น อุณหภูมิ สภาพกรดหรือสภาพด่างของดิน
abiotic stress ความเครียดอชีวนะ : ความเครียดของพืชอันเกิดจากปัจจัยที่ไม่มีชีวิต เช่น การขาดนํ้า อุณหภูมิตํ่า
หรือสูงเกินไป ธาตุแคลเซียมและไนโตรเจนรูปไนทริกออกไซด์ (NO) มีบทบาทเกี่ยวข้องกับการตอบสนองของพืช
ต่อความเครียดอชีวนะ (เปรียบเทียบกับ biotic และดูความหมายของ stress)
abrasion resistance ความต้านทานการขัดถู : สมบัติที่แสดงความแข็งของเม็ดปุ๋ยประการหนึ่ง บอกค่าเป็นร้อย
ละของนํ้าหนักละอองปุ๋ยซึ่งเกิดจากการกร่อนเมื่อเม็ดปุ๋ยขัดถูกันในอุปกรณ์มาตรฐาน
abscisic acid กรดแอบส์ซิสิก: ฮอร์โมนพืชที่ควบคุมการเจริญเติบโตของพืชหลายด้าน เช่น การร่วงของใบและทําให้
เมล็ดพักตัว มีบทบาทในการปิดปากใบ โดยขับเคลื่อนให้โพแทสเซียมไอออนและนํ้าออกจากเซลล์คุม (guard
cells) จนแฟบ ทําหน้าที่ร่วมกับแคลเซียม
abscission การร่วง: การหลุดออกไปของอวัยวะพืช เช่นใบ ดอกและผล การขาดธาตุไนโตรเจนของพืชเป็นปัจจัย
หนึ่งที่ทําให้ใบจะร่วงเร็วกว่าปรกติ (ab, L: ออกไป ; scindere, L: ตัดขาด)
abscission zone บริเวณการร่วง : เนื้อเยื่อของก้านใบ ก้านดอกหรือก้านผลส่วนที่ติดกับกิ่ง อันเป็นบริเวณที่จะขาด
ออกเมื่ออวัยวะร่วง ประกอบด้วย 2 ส่วน คือ (1) ชั้นการขาด (separation layer) อยู่ส่วนบน และ (2) ชั้นป้องกัน
(protective layer) อยู่ส่วนล่างและผนังเซลล์แข็งแรงเพราะมีสารซูเบอริน (suberized cell wall) ก่อนที่อวัยวะ
เช่น ใบจะร่วง ความเข้มข้นของออกซินในใบจะลดลง ปริมาณออกซินที่เคลื่อนย้ายเข้าสู่บริเวณการร่วงก็น้อยลงด้วย
เมื่อบริเวณการร่วงได้รับเอทิลีน เอนไซม์ซึ่งทําหน้าที่ย่อยผนังเซลล์ เช่น cellulase และ polygalacturonase ก็ถูก
กระตุ้นให้มีกิจกรรมสูงขึ้น จึงย่อยผนังเซลล์ของชั้นการขาดตลอดแนว เหลือแต่ไซเล็มซึ่งรับนํ้าหนักใบไม่ได้ ทําให้
ใบร่วง จากนั้นชั้นป้องกันก็ทําหน้าที่คลุมรอยขาด เพื่อลดการสูญเสียนํ้าและป้องกันศัตรูพืช พืชที่ขาดธาตุไนโตรเจน
ใบล่างจะร่วงเร็วกว่าปรกติ
absorption การดูดซึม : กระบวนการที่สารหนึ่งซึมเข้าไปในเนื้อของอีกสารหนึ่ง คํานี้ใช้ในหลายเรื่อง เช่น (1) แก๊ส
ฟอสฟอรัสเพ็นทอกไซด์ (P O ) ถูกดูดซึมเข้าไปในนํ้า แล้วทําปฏิกิริยากับนํ้าได้กรดออโทฟอสฟอริก (2) การดูด
2 5
ซึมของสารประกอบฟลูออไรด์และแอมโมเนียในแก๊สที่เหลือจากกระบวนการผลิตปุ๋ย (off gasses) เข้าไปในสารซึ่ง
บรรจุในอุปกรณ์ที่เรียกว่า gas scrubbers (3) การดูดนํ้าของดินเข้าไปไว้ในช่องว่าง และ (4) เรียกการดูดไอออน
ของเซลล์พืชว่า ion absorption (เปรียบเทียบกับการดูดซับ หรือ adsorption)
absorption, light การดูดแสง : กระบวนการที่แสงผ่านผิววัสดุและอยู่ในวัสดุนั้น เปลี่ยนเป็นพลังงานรูปอื่น หรือถูก
ใช้ในกระบวนการเชิงชีวภาพ เช่น แสงผ่านผิวใบพืชเข้าไปเกิดปฎิกิริยาเชิงแสงที่คลอโรฟิลล์
absorption spectrum สเปกตรัมการดูด: ความสามารถของสารสี (pigment) ในการดูดแสงที่มีช่วงความยาวคลื่น
(wavelength) ต่างๆ
