Page 7 -

โครงการรวบรวมและจัดทําวารสารอิเล็กทรอนิกส์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
วารสารวนศาสตร 34 (1) : 1-15 (2558) 5
์

ผลและวิจารณ์ การแปรผันเชิงพื้นที่ของละอองลอยในอากาศ

บริเวณภาคเหนือตอนบนของประเทศไทย
การรายงานผลการศึกษาได้แบ่งออกเป็น 3
ส่วนหลักได้แก่ 1) การแปรผันเชิงพื้นที่ และตามฤดูกาล ผลการศึกษาลักษณะการกระจายเชิงพื้นที่ของ
ของละอองลอยในอากาศ 2) การแปรผันของเมฆและ ละอองลอยในอากาศบริเวณภาคเหนือตอนบนพบว่า

ปริมาณน�้าฝนในภาคเหนือตอนบน และ 3) ความสัมพันธ์ ค่าการสลัวลงของแสงจากละอองลอยในอากาศ (AOT)
ของละอองลอยในอากาศ กับเมฆ และปริมาณน�้าฝน เฉลี่ยรายปีประมาณ 0.25 ซึ่งอยู่ในระดับน้อย แต่จะ
รวมถึงการคาดการณ์ผลกระทบของละอองลอยต่อ พบมากในเดือนมีนาคมเฉลี่ยประมาณ 0.63 แสดงว่า
ปริมาณน�้าฝนรายละเอียดดังต่อไปนี้ ท้องฟ้ามีความขุ่นมัวมาก สอดคล้องกับค่าฝุ่นขนาดเล็ก

การแปรผันเชิงพื้นที่ และตามฤดูกาลของละอองลอย กว่า 10 ไมครอน (PM ) ในเดือนมีนาคมเฉลี่ยมากกว่า
10
ในอากาศบริเวณภาคเหนือตอนบน 120 กรัมต่อลูกบาศก์เมตร (เกินมาตรฐาน)โดยในช่วงนี้

การศึกษานี้ใช้ค่าการสลัวลงของแสงจาก พบว่าเป็นฤดูการเผาป่า และเผาซากพืชเกษตรอีกด้วย
ละอองลอยในอากาศ (AOT) เป็นตัวบ่งชี้ถึงระดับการ เมื่อสังเกตลักษณะการกระจายเชิงพื้นที่ของ
ดูดกลืนแสงและการกระเจิงแสง ซึ่งเป็นสมบัติเชิงแสง ละอองลอยพบว่า บริเวณจังหวัดแพร่มีละอองลอยใน
ของละอองลอยในอากาศซึ่งขึ้นอยู่กับชนิด และความ อากาศเฉลี่ยทั้งปีมากที่สุดโดยมีค่าการสลัวลงของแสงจาก
หนาแน่นของละอองลอย เมื่ออินทิเกรดค่าสัมประสิทธิ์ ละอองลอยในอากาศ (AOT) เท่ากับ 0.32 และพบว่าจังหวัด

การสลัวลงของแสงที่ระดับความสูงต่างๆ ของชั้นบรรยากาศ เชียงใหม่มีละอองลอยเฉลี่ยทั้งปีน้อยที่สุด (AOT=0.18)
ตั้งแต่ชั้นต�่าสุดคือติดกับพื้นโลกขึ้นไปจนถึงบรรยากาศ แต่เมื่อพิจารณาค่าการสลัวลงของแสงจากละอองลอยใน
ชั้นบนสุด (top of atmosphere; TOA) ค่าความหนาของ อากาศรายเดือนแล้ว พบว่าละอองลอยเฉลี่ยรายเดือนมี
ละอองลอยในอากาศที่มีผลต่อการมองเห็น (optical ปริมาณสูงสุดในเดือนมีนาคมในทุกจังหวัดโดยเฉพาะ
thickness) ละอองน�้าในบรรยากาศท�าให้ เมฆมีรูปแบบ

ต่างๆ กัน และการดูดกลืนแสง การกระเจิงแสงแตกต่าง จังหวัดเชียงรายมีค่าการสลัวลงของแสงจากละอองลอย
กัน ค่าการสลัวลงของแสงจากละอองลอยในอากาศอื่นๆ ในอากาศ มากที่สุด (AOT=0.79) และยังพบว่าที่จังหวัด
ที่ไม่ใช่เมฆ (noncloud aerosols) ซึ่งเป็นค�าจ�ากัดความ เชียงใหม่ละอองลอยในอากาศเฉลี่ยรายเดือนมีนาคม
ของ “ค่าการสลัวลงของแสงจากละอองลอยในอากาศ” มีปริมาณน้อยที่สุด (AOT=0.47) ทั้งนี้เนื่องจากบริเวณ
(Aerosol Optical Thickness, AOT) ดังนั้นในงานวิจัยนี้จึง จังหวัดเชียงราย พะเยาและแพร่ในช่วงตั้งแต่ปลายเดือน
ได้วิเคราะห์ข้อมูลค่าการสลัวลงของแสงจากละอองลอย กุมภาพันธ์ และมีนาคมนั้นมีการเก็บเกี่ยวข้าวโพด หรือ

ในอากาศ (AOT) จากภาพถ่ายจากดาวเทียม Terra/Aqua อ้อย และเผาตอซังข้าวโพดเพื่อเตรียมพื้นที่เพื่อปลูกใน
MODIS เฉลี่ยรายเดือนตั้งแต่ปี พ.ศ. 2546 ถึง 2555 รอบต่อไป นอกจากนี้ยังพบว่าพื้นที่ส่วนใหญ่มีปริมาณ
(ค.ศ. 2003-2012) เป็นตัวแปรบ่งชี้ความหนาแน่นของ ละอองลอยเฉลี่ยรายเดือนน้อยที่สุดในเดือนกรกฎาคม
ละอองลอยในอากาศ ถ้า AOT มีค่าสูง หมายถึงมีความ
หนาแน่นของละอองลอยในอากาศมาก การลดทอนของ การแปรผันตามฤดูกาลของละอองลอยใน

แสงเป็นไปได้มาก ซึ่งพบว่า AOT มีการแปรผันไปตาม อากาศบริเวณภาคเหนือตอนบน
ฤดูกาล และเปลี่ยนแปลงไปในแต่ละพื้นที่ขึ้นกับปริมาณ ผลการศึกษาพบว่า AOT มีค่าสูงในช่วงฤดูก่อน
ละอองลอยที่ถูกปล่อย และสภาพอากาศในบริเวณนั้น มรสุม (เดือนกุมภาพันธ์-เมษายน) เฉลี่ยทั้งภูมิภาคมีค่า