Page 30 -
P. 30
โครงการรวบรวมและจัดทําวารสารอิเล็กทรอนิกส์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
28 Thai J. For. 31 (3) : 25-35 (2012)
การเก็บข้อมูลก่อนการเผาพื้นที่ 80 องศาเซลเซียส เป็นเวลาอย่างน้อย 48 ชั่วโมง
ในแต่ละแปลง วางแปลงย่อยขนาด 1 × 1 ค�านวณค่าเปอร์เซ็นต์ความชื้นและปริมาณมวลชีวภาพ
เมตร จ�านวน 4 แปลง กระจายแบบสุ่มทั่วพื้นที่ ตัดชั่ง ตัวอย่างบางส่วนน�ามาวิเคราะห์หาปริมาณคาร์บอน
น�้าหนักสดเชื้อเพลิงตามประเภทของพืช (หญ้า พืชล้มลุก โดยการบดตัวอย่างให้ละเอียด ตัวอย่างดินน�ามาตากแห้ง
ไม้พุ่ม ไม้หนุ่มและลูกไม้ และเศษซากพืช) และวาง ร่อนผ่านตะแกรงที่มีรูขนาด 2 มิลลิเมตร และแยกส่วน
แปลงขนาด 5 × 5 เมตร จ�านวน 3 แปลง เพื่อตัดชั่ง ที่เป็นรากมาบดให้ละเอียด เพื่อใช้ในการวิเคราะห์หา
น�้าหนักสดของไม้ใหญ่ (dbh>4.5 เซนติเมตร) ยกเว้น ปริมาณคาร์บอนต่อไป รากบางส่วนน�าไปอบแห้ง
ในแปลงไร่ร้าง ท�าการสุ่มตัวอย่างพืชแต่ละประเภท เพื่อค�านวณหาปริมาณมวลชีวภาพ ตัวอย่างดินที่เก็บแบบ
เพื่อน�าไปค�านวณปริมาณมวลชีวภาพ และปริมาณ ไม่ท�าลายโครงสร้างน�าไปหาค่าความหนาแน่นรวมของ
คาร์บอน จากนั้นเก็บตัวอย่างดิน จ�านวน 4 จุด ในบริเวณ ดินโดยน�าไปอบแห้ง ชั่งน�้าหนักแห้งเพื่อค�านวณความ
ที่เก็บเชื้อเพลิง โดยใช้ soil core ทั้งแบบไม่ท�าลาย หนาแน่นรวมของดิน วิเคราะห์เปอร์เซ็นต์คาร์บอน
โครงสร้าง (undisturbed sample) และท�าลายโครงสร้าง (carbon content) ในตัวอย่างดิน พืชและเถ้าถ่านโดย
(disturbed sample) โดยเก็บตัวอย่างดินที่ระดับความลึก ใช้เครื่อง CN Corder MT-700 (Yanaco)
0 - 5, 5 - 15 และ 15 - 30 เซนติเมตร ปริมาณเชื้อเพลิงที่ถูกเผาทั้งหมดได้จากการ
น�าค่าปริมาณเชื้อเพลิงก่อนเผาลบด้วยสิ่งที่หลงเหลือ
การเก็บข้อมูลระหว่างการเผาและภายหลังการเผา ภายหลังการเผา (ขี้เถ้า ถ่าน ส่วนที่ถูกเผาไหม้บางส่วน
ท�าการเผาแปลงทดลองช่วงปลายเดือน ที่หลงเหลือในพื้นที่) ค�านวณหาปริมาณคาร์บอนใน
กุมภาพันธ์ - มีนาคม พ.ศ. 2552 โดยเกษตรกรเจ้าของ เชื้อเพลิง ส่วนที่เหลือภายหลังการเผา ดินและราก
พื้นที่และเจ้าหน้าที่สถานีควบคุมไฟป่าจังหวัดน่าน ปริมาณคาร์บอนที่สูญหายไปจากการเผาได้จากการน�า
ภายหลังเผาเสร็จทันที ได้ท�าการเก็บขี้เถ้า ถ่าน และ ปริมาณคาร์บอนก่อนเผาในดินและพืชลบด้วยปริมาณ
ส่วนที่ไม่ไหม้ไฟในแปลงขนาด 50 × 50 เซนติเมตร คาร์บอนทั้งหมดที่หลงเหลืออยู่ภายหลังการเผา จากนั้น
จ�านวน 4 แปลง ด้วยเครื่องดูดฝุ่นซึ่งสามารถดูดขี้เถ้า วิเคราะห์ความแตกต่างของค่าความแปรปรวนทางสถิติ
ส่วนใหญ่ได้ ในขณะที่อาจมีผงเศษดินติดขึ้นมาบ้างซึ่ง (Analysis of Variance; ANOVA) ของปริมาณคาร์บอน
ต้องท�าการแยกออกไปโดยการใช้ตะแกรงร่อนและ เปรียบเทียบระหว่างพื้นที่ หากมีความแตกต่างทางสถิติ
การแยกด้วยสายตา ในขณะที่ส่วนที่ไม่ไหม้ไฟจะถูกเก็บ จะท�าการวิเคราะห์หาความแตกต่างอย่างมีนัยส�าคัญ
โดยการตัด ชั่งน�้าหนักสิ่งที่เก็บได้และน�ากลับไปวิเคราะห์ ต่อไปโดยใช้ Duncan’s new multiple range test
หาน�้าหนักแห้งและปริมาณคาร์บอน ท�าการสุ่มตัวอย่าง ซึ่งค�านวณโดยใช้โปรแกรมสถิติส�าเร็จรูป
ดินทันทีภายหลังเผา 4 จุด ที่ระดับความลึกเพียง 0 - 5
และ 5 - 15 เซนติเมตร เท่านั้น เนื่องจากโดยทั่วไป ผลและวิจารณ์
ไฟจะไม่ส่งผลกระทบต่อดินที่อยู่ในระดับลึก (DeBano
et al., 1998) เก็บตัวอย่างพืช ขี้เถ้าและดินภายหลังเผา ปริมาณคาร์บอนในส่วนต่างๆ ก่อนการเผา
ที่ระยะเวลา 1, 3 และ 6 เดือน ภายหลังการเผาด้วย (ช่วงพักพื้นที่)
วิธีการเช่นเดียวกับการเก็บข้อมูลก่อนการเผา ปริมาณเชื้อเพลิงทั้งหมดที่ถูกตัดฟันลงก่อน
การเผาเพื่อเตรียมพื้นที่ในไร่หมุนเวียนรอบสั้นและไร่
การวิเคราะห์ปริมาณเชื้อเพลิง เศษที่หลงเหลือ หมุนเวียนรอบยาวแสดงใน Table 1 ส�าหรับปริมาณ
ภายหลังการเผาและการวิเคราะห์คาร์บอน เชื้อเพลิงเฉพาะในส่วนของไม้พื้นล่าง (ไม่รวมไม้ยืนต้น
ท�าการอบแห้งตัวอย่างพืชและเถ้าถ่าน ที่อุณหภูมิ ขนาดใหญ่) มีความแตกต่างอย่างมีนัยส�าคัญระหว่าง
