Page 97 -

โครงการรวบรวมและจัดทําวารสารอิเล็กทรอนิกส์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

วารสารวนศาสตร 31 (1) : 87-104 (2555) 95
์

ประเพณีการเลนสะบา (บอน) ประเพณีการเลนสะบาทอย หลากหลายของชนิดพันธุไมกับความสัมพันธที่เกี่ยว
5)ประเพณีการแตงกาย ผูชายสวมเสื้อผาตาม เนื่องกับวิถีชีวิตของคนในชุมชนมอญปากลัด ดังนี้
สมัยนิยม แตสวนใหญผูสูงอายุนิยมนุงโสรง ยกเวนใน 1) เพื่อการตอบสนองความตองการของ
งานประเพณี มีการใชผาที่เรียกวา “หยาดอะหลั่ว” แต ตนเองในฐานะปจเจกบุคคล (individual) เพื่อการ

สวนใหญมักเปนผาขาวมาพาดหรือคลองไหล สวน บริโภค ใชเปนสมุนไพร การใชสอยในครัวเรือน
เอกลักษณของฝายหญิงคือการไวผมยาวและเกลามวย การนํามาประดับรางกาย และบางสวนมีจําหนาย
ผม ที่มวยผมจะประดับดวยเครื่องประดับ 2 ชนิด คือ เปนตน ซึ่งการใชประโยชนในลักษณะนี้ไดรับการ
ชิ้นหนึ่งมีลักษณะคลายเกือกมา เรียกวา “อะนดชก” ถายทอดเปนวัฒนธรรมและภูมิปญญาที่เกี่ยวของกับ
ใชเสียบแนวตั้ง อีกชิ้นหนึ่งลักษณะคลายใบไผเรียก อาหารการกิน การรักษาโรค อาชีพ และการแสดงออก

วา“หะเลียงชก” ใชเสียบแนวนอน เวลาที่ไปงาน ซึ่งบุคลิกลักษณะเฉพาะตน ตนไมที่ปลูกสวนใหญจึงมี
บุญหรือไปงานตางๆ สาวมอญจะประดับมวยผมดวย ความผูกพันใกลชิดกับครัวเรือนของชาวมอญ มีจํานวน
ดอกไมหรือลูกปดที่มีพูหอยหลากสีสวยงามเรียกวา 66 ชนิด เชน ขา จําป ชมพูมะเหมี่ยว ตะลิงปลิง มะกรูด
“แหมะแกวปาวชก”
มะขาม มะตาด มะพราว มะมวง สะเดา สมโอ และมะ

การปลูกตนไมตามบานเรือนของชาวมอญปากลัด ผูมะเมีย เปนตน
จากการสังเกตและสัมภาษณชุมชนมอญ 2) เพื่อปรับสภาพแวดลอม (environmen-
ที่อาศัยอยูในหมู 7 หมู 8 และหมู 9 ตําบลทรงคนอง tal) เปนการปลูกตนไมโดยคํานึงถึงสิ่งแวดลอมและ
อําเภอพระประแดง จังหวัดสมุทรปราการ ในครั้งนี้ บุคคลภายนอก โดยมีวัตถุประสงคเพื่อความสวยงาม
พบจํานวนพันธุไมที่ปลูกตามบานทั้งสิ้น 166 ชนิด แกผูพบเห็น เพื่อปรับสภาพแวดลอมใหมีความรมรื่น

(70 วงศ) (Table 1) โดยจําแนกตามวิสัยพืช ไดเปน ไม ใหกลิ่นหอม ตนไมที่ปลูกบางสวนเปนไปตามสมัย
ตน 28 ชนิด ไมตนขนาดเล็ก 24 ชนิด ไมพุม 28 ชนิด นิยมและสภาพพื้นที่ พบจํานวน 122 ชนิด เชน ฝายคํา
ไมพุมกึ่งไมตนขนาดเล็ก 2 ชนิด ไมพุมกึ่งไมตน 12 ราชพฤกษ ชบา ชวนชม ลําพู ขอย ตะขบฝรั่ง มะลิลา
ชนิด ไมพุมขนาดเล็ก 6 ชนิด ปาลม 7 ชนิด ไผ 3 ชนิด โมก เตยหอม ปบ ประดูบาน พุทธรักษา วาสนา เปนตน
ไมเถา 19 ชนิด ไมลมลุก 24 ชนิด ไมเถาลมลุก 1 ชนิด 3) ปลูกตามความเชื่อหรือสิ่งเหนือธรรมชาติ

กลวยไมที่เกาะอาศัยอยูบนตนไม 3 ชนิด เฟน 6 ชนิด (supernatural) ชาวมอญมีวัฒนธรรมที่ผูกพันใกลชิด
และไมลมลุกที่อาศัยอยูในนํ้า 3 ชนิด กับพุทธศาสนาและการเคารพผีบรรพบุรุษ ซึ่งไดรับ
จากการสัมภาษณ การใชประโยชนจากตนไม การถายทอดมาจากบรรพชน ทําใหเกิดลักษณะนิสัย
ที่ปลูกตามบานเรือนของชุมชนมอญดังกลาว พบวา ออนนอมถอมตนตอธรรมชาติและสิ่งเหนือธรรมชาติ
มีวัตถุประสงคในการใชประโยชนในชีวิตประจําวัน ความเชื่อดังกลาวมีการนําตนไมมาใชเปนสัญลักษณ
หลายรูปแบบ แตเมื่อนํามาพิจารณารวมกับความ ซึ่งเปนภูมิปญญาในการปรับตัวเขากับธรรมชาติและ

สัมพันธทางสังคมที่เกิดขึ้นจากคนในชุมชนที่เกี่ยวของ เชื่อมโยงจิตใจผูคนในชุมชนใหอยูรวมกันอยางสงบสุข
กับความสัมพันธระหวางคนกับคน คนกับธรรมชาติ พันธุไมที่พบมีจํานวน 12 ชนิด ไดแก กุหลาบแดง กวน
และคนกับสิ่งเหนือธรรมชาติ ซึ่งเปนสวนสําคัญตอ อิม เข็มพวงขาว เข็มแดง จําป โมกใหญ พิกุล พูระหง
การอยูรวมกันภายในพื้นที่วัฒนธรรมเดียวกัน (ศรีศักร, เฟองฟา วานสี่ทิศ มะลิวัลย และรัก

2522) จึงสามารถจําแนกการใชประโยชนจากความ เมื่อพิจารณาการใชประโยชนความหลาก