Page 245 -
P. 245
โครงการรวบรวมและจัดทําเอกสารวารสารอิเล็กทรอนิกส์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
234 Humanities Journal Vol.21, No.1 (January-June 2014)
ออกได้เป็นสองกลุ่มใหญ่คือ การผลิตสร้าง (production) และการรับ (reception)
การผลิตสร้าง ได้แก่การศึกษาเกี่ยวกับนักประพันธ์ อาจพิจารณาในมิติของการ
แสดงตนโดยนัย หรือศึกษาในฐานะเป็นบุคคลสาธารณะ หรือศึกษาตัวบท เช่น
เป็นแบบเรียนในชั้นเรียน และศึกษาสถาบันวรรณกรรม ได้แก่ ส านักพิมพ์ หรือ
บุคคลที่เกี่ยวข้อง เช่น บรรณาธิการ ผู้ออกแบบหนังสือ ผู้จัดจ าหน่าย รวมถึงผู้ค้า
ปลีกเป็นต้น ส่วนการรับ (reception) ให้ศึกษาผู้อ่านในแง่มุมต่างๆ เน้นการตีความ
หรือศึกษาอุปนิสัยการอ่านที่สัมพันธ์กับบริบทของตัวบทกับผู้อ่าน เป็นต้น
เมื่อนักวิจัยทั้งสองน าแนวทางการศึกษาของคุปตะมาสังเคราะห์งานวิจัย
ที่รวบรวมไว้ในกลุ่มนี้ พบว่า มีงานวิจัยจ านวนหนึ่งที่ศึกษาการผลิตสร้าง
วรรณกรรม โดยเฉพาะการวิเคราะห์อัตลักษณ์หรือวิธีคิดของนักประพันธ์ อีกกลุ่ม
หนึ่งเป็นงานวิจัยสถาบันวรรณกรรมโดยจ าแนกตามกลุ่มนักเขียน เช่น สโมสร
นักเขียนภาคอีสาน หรือจ าแนกตามนิตยสารวารสาร โดยให้ความส าคัญแก่การ
น าเสนอเกี่ยวกับสังคม การเมืองการปกครอง เศรษฐกิจ และวัฒนธรรม อีกกลุ่ม
หนึ่งสนใจที่จะศึกษาบทบาทของส านักพิมพ์ บางแห่งมีบทบาทในการก าหนด
รสนิยมการอ่านของคนในสังคม เช่น การศึกษารางวัลวรรณกรรมในฐานะสถาบัน
ส่วนงานวิจัยที่ศึกษาการรับวรรณกรรม ได้แก่ การศึกษากระบวนการ
อ่านหรือพฤติกรรมการอ่าน และรวมถึงการวิจารณ์ นอกจากนี้ ยังมีงานวิจัยที่
ศึกษาการพัฒนาเกณฑ์การประเมินค่าวรรณกรรมไทย ซึ่งนักวิจัยทั้งสองจัดไว้ว่า
เป็นสังคมวิทยาวรรณกรรมด้านการผลิต แต่ผู้เขียนเห็นว่างานวิจัยเรื่องนี้ เป็น
การศึกษาการพัฒนาเกณฑ์การประเมินวรรณกรรมซึ่งสัมพันธ์กับการก าหนดเลือก
หนังสืออ่านนอกเวลา และการตัดสินรางวัลวรรณกรรมของคณะกรรมการพัฒนา
หนังสือแห่งชาติ ผู้วิจัยเรื่องนี้น่าจะใช้แนวทางการวิจัยด้วยการศึกษาปรากฏการณ์
การรับวรรณกรรมมากกว่า อย่างไรก็ตาม การศึกษาด้านสังคมวิทยาวรรณกรรม
อาจจะต้องศึกษาแนวทางทั้งสองแนวควบคู่กันไป จึงจะเห็นภาพรวมของ
กระบวนการวิจัยวรรณกรรมไทยร่วมสมัยได้อย่างกว้างขวางชัดเจนยิ่งขึ้น
