Page 37 -

โครงการรวบรวมและจัดทําเอกสารวารสารอิเล็กทรอนิกส์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

26 วารสารมนุษยศาสตร์

ทะเล มีพญานาคเป็นพาหนะ (พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว, 2503: 70;
ส. พลายน้อย, 2519: 287–296; มาลัย, 2541: 116–120)

6. พระพาย เทวดาผู้รักษาทิศตะวันตกเฉียงเหนือ เป็นเทพแห่งสายลม
มีผิวกายขาว มี 4 กร ถือลูกศรและธง บ้างว่าถือเขนง แตร พระขรรค์ หรือวาลวิชนี

มีมฤคเป็นพาหนะ บ้างก็ว่าเป็นม้า หรือรถแก้วเทียมด้วยม้าสีแดงหรือม่วง
(พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว, 2503: 71–72; มาลัย, 2541: 128-131)

7. พระโสม เทวดาผู้รักษาทิศเหนือ พระโสมคือพระจันทร์ ผู้มีก าเนิดที่
หลากหลาย เช่น เกิดจากการกวนเกษียรสมุทรเพื่อท าน้ าอมฤตหรือเกิดจากการที่
พระอิศวรร่ายเวทให้นางฟ้า 15 องค์สลายตัวลงเป็นผง ห่อด้วยผ้าสีเหลืองอ่อน

แล้วพรมด้วยน้ าอมฤต เป็นต้น พราหมณ์ถือกันว่าพระองค์เป็นเทพเพศชายที่มี
ความงามมาก มีรัศมีสีขาว รูปร่างเล็ก มี 2 กร มักถือดอกบัวหรือคทา มีพาหนะ
เป็นรถทรงที่มี 3 ล้อเทียมด้วยม้าสีขาว (พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว,
2503: 64-66; ส. พลายน้อย, 2519: 335–378; มาลัย, 2541: 85–87)

8. พระไพสพ เทวดาผู้รักษาทิศตะวันออกเฉียงเหนือ คือท้าวกุเวรผู้เป็น

เจ้าแห่งทรัพย์ เป็นผู้รักษาทรัพย์ในแผ่นดิน ได้แก่ พวกแร่มีค่า อัญมณีต่างๆ ทั้ง
ยังมีทรัพย์วิเศษ 9 ประการที่เรียกว่า นวนิธิ อยู่ในครอบครอง พระองค์ยังเป็นเจ้า
แห่งพวกคุหยกะ คือ พวกหายตัวหรืออสูรจ าพวกหนึ่งซึ่งเฝ้าทรัพย์สินของแผ่นดิน
อีกด้วย (พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว, 2503: 73-76; ส. พลายน้อย,
2519: 297–313; มาลัย, 2541: 120–128)

อุบำทว์ที่เทวดำรักษำทิศส ำแดงในอำธิไท้โพธิบำทว์
อาธิไท้โพธิบาทว์กล่าวถึงอุบาทว์ต่างๆ ที่เทวดารักษาทิศทั้ง 8 องค์เป็น
ผู้บันดาลให้เกิดขึ้นจากอ านาจ เรียกสิ่งที่ส าแดงตามชื่อเทวดาว่า อุบาทว์พระอินทร์
อุบาทว์พระเพลิง อุบาทว์พระยม อุบาทว์พระนารายณ์ อุบาทว์พระพิรุณ อุบาทว์

พระพาย อุบาทว์พระโสมและอุบาทว์พระไพสพ อุบาทว์เหล่านี้เกิดขึ้นกับมนุษย์
สัตว์ สิ่งของ และปรากฏการณ์ธรรมชาติซึ่งเกิดขึ้นได้ในชีวิตประจ าวัน แต่