Page 95 -

โครงการรวบรวมและจัดทําเอกสารวารสารอิเล็กทรอนิกส์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

84

ABSTRACT

Population and habitat use studies of gaur around Khao Phaeng Ma Non-hunting Area was conducted during
January and October 2016. The data also regularly recorded of frequency, location and number animal that
went outside to roam in the agricultural area within 3 years round during January 2013 and December 2015.
The objectives were to investigate the animal’s population, age ratio and population structure. The study
also included habitat used of the animal. Line transect method was used to collected the dung density to
calculated the population density and index the habitat use. Direct sighting was also used to study age ratio,
population structure and the recruitment rate of the animal. The results reflected that the dung density
gained from 1,679 dung piles on 38 km transect length totally was 3,057 dung piles/km2. The population
density was 2.44 individuals/km2. The total gaur population was 271 individuals when determined from the
2
111.15 km total area used by the animal. The results gained from 368 times of directed observation during
January and October 2016, 8,262 individuals were observed showed that the group size of the animal vary
between 1-121 individuals. The average group size was 22.20 individuals (SE=25.25). The most number of
seen animals, 39 times, was solitary. The population structure, adult: sub adult: juvenile: calf was 1: 0.14:
1.02: 0.23 respectively. Sex ratio, adult male: adult female was 1: 5.43 and the recruitment rate of the
population was 27.29%. The data gained from directed observation during 2013 and 2015 showed 313
times of the animal went outside to roam in 21 locations of agricultural areas. Number 9,036 cumulative
individuals were observed totally with 2,487, 1,986, and 1,483 cumulative individuals each year respectively.
The study also found that most animal leaving the area during January-June that was found between 693
– 2,124 individuals whereas during July and December the animal was found between 128–348 individuals.
The animals roamed outside in 4 main areas outside non-hunting area. There were Ban Khao Phaeng Ma,
Ban Khlong Sai, Ban Poo Thong Pattana and Khao Si Kuman Mountain in Wang Nam khiao District, Nakhon
Ratchasima Province. The animal within Khao Phaeng Ma Non-hunting Area liked to use grassland habitat
fallowed by the area around saltlick side and dense forest area respectively index from the dung densities.
Recommendations for further studies were the animal’s forage study, carrying capacity of the area for
support the population. Habitat utilization and movement of the population both inside and outside of the
area should be investigated by radio telemetry. More ever population monitoring, potential wildlife diseases
and the animals’ genetic should be investigated. Whereas further managements should be concentrated on
land use management and also time span that found the animal went outside. Public relation for the species
conservation should be continued.

Keywords: population, habitat use, Gaur, Khao Phaeng Ma Non-hunting Area

ค าน า

กระทิงเป็นสัตว์ป่าที่มีแนวโน้มถูกคุกคาม (vulnerable) ปัจจุบันแพร่กระจายอยู่ในพื้นที่ธรรมชาติ 11 ประเทศ
ในภูมิภาคเอเชียใต้และเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ มีประชากรระหว่าง 1,300–30,000 ตัว (Ashokkumar et al., 2011)
ขณะที่ Duckworth et al. (2016) รายงานจ านวนประชากรกระทิงตัวเต็มวัยว่ามีประมาณ 6,000-21,000 ตัว ใน
ประเทศไทยกระทิงมีการกระจายในพื้นที่อนุรักษ์ส าคัญบางแห่ง Srikosamatara & Suteethorn (1995) รายงาน
จ านวนประชากรในประเทศไทยว่ามีประมาณ 950 ตัว ไม่ปรากฏนอกพื้นที่อนุรักษ์ โดยพื้นที่ส าคัญส าหรับกระทิง
ได้แก่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง กระทิงบริเวณป่าเขาแผงม้ามีรายงานการเพิ่มจ านวนจาก 2 ตัว เป็น 100 ตัว
ภายในระยะเวลาน้อยกว่า 10 ปี (Duckworth et al., 2016) Bidayabha (2001) รายงานจ านวนประชากรกระทิง

วารสารสัตว์ป่าเมืองไทย ปีที่ 24 พ.ศ. 2560 Journal of Wildlife in Thailand Vol. 24, 2017