Page 60 -

โครงการรวบรวมและจัดทําเอกสารวารสารอิเล็กทรอนิกส์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

49

พฤติกรรมบางประการและการเลือกใช้พื้นที่อาศัยของนกแอ่นกินรัง

(AERODRAMUS GERMANI)
บริเวณชายฝั่งทะเล จังหวัดสมุทรสาคร

SOME BEHAVIOR AND HABITAT USE OF PALE-RUMPED SWIFTLET
(AERODRAMUS GERMANI)

AROUND THE COAST OF SAMUT SAKHON PROVINCE

1
1
1,*
วรพรรณ หลักฉั่ว , รองลาภ สุขมาสรวง และ วิจักขณ์ ฉิมโฉม
1,*
1
1
Worapan Lakchua , Ronglarp Sukmasuang & Vijak Chimchom

บทคัดย่อ

การศึกษาพฤติกรรมบางประการและการเลือกใช้พื้นที่ของนกแอ่นกินรัง (Aerodramus germani) ด าเนินการระหว่างเดือน
กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2558 ถึงเดือนมกราคม พ.ศ. 2559 รวมระยะเวลา 12 เดือน เปรียบเทียบระหว่างพื้นที่ชุมชนบริเวณวัดช่อง
ลม กับพื้นที่ธรรมชาติบริเวณศูนย์วิจัยป่าชายเลน ในท้องที่ต าบลท่าฉลอม อ าเภอเมือง จังหวัดสมุทรสาคร โดยวิธีส่องกราด ผล
การศึกษาพฤติกรรมของนกแอ่นกินรังสามารถจ าแนกออกได้ 3 ประเภทหลัก ได้แก่ (1) การบิน ประกอบด้วยพฤติกรรมการบิน
แบบกระพือปีก (fly) และการบินร่อน (glide) (2) การกินอาหาร ประกอบด้วย การบิดตัวระหว่างบินหรือบิดตัวเพื่อจับแมลง
(twist) การม้วนตัวจับเหยื่อ (roll) การปรับทิศทางในการบินโดยการกระพือปีก (flutter) และการปรับระดับการบินโดยการยืด
ปีกและหาง (tail-wing-open) (3) การร้อง ประกอบด้วย การส่งเสียงร้องเรียก (call) และการร้องขานรับกัน (follow) ผล
การศึกษาเมื่อพิจารณาโดยรวมข้อมูลพบว่านกแอ่นกินรังมีพฤติกรรมการบินในพื้นที่ชุมชนมากกว่าพื้นที่ธรรมชาติที่ การบินใน
ป่าเกิดมากในช่วงต้นปี ตั้งแต่เดือนมกราคมถึงมีนาคม เช่นเดียวกับในพื้นที่ชุมชน นกแอ่นกินรังมีการร้องมากที่สุดในเดือน
มกราคม ทั้งในพื้นที่ชุมชนและพื้นที่ธรรมชาติอย่างไม่แตกต่างกันอย่างมีนัยส าคัญ พฤติกรรมการม้วนตัวจับแมลงของนกแอ่น
กินรังพบในพื้นที่ชุมชนมากกว่าในพื้นที่ธรรมชาติ ผลการศึกษายังพบว่านกใช้พื้นที่อาศัยในป่ามากในช่วงเดือนมกราคม ขณะที่
มีการหากินตลอดปีในพื้นที่ชุมชน นกแอ่นกินรังในพื้นที่ชุมชนพบนกมีการแสดงพฤติกรรมส่วนใหญ่ที่ระดับความสูง 20-30
เมตร ขณะที่บริเวณพื้นที่ธรรมชาตินกแอ่นกินรังใช้ความสูงมากกว่า 50 เมตร นกทั้งสองพื้นที่แสดงพฤติกรรมแตกต่างกันในแต่
ละช่วง เวลา 06.00-18.00 น. โดยพบนกมากในช่วงเช้าและเย็นมากกว่าช่วงเวลาอื่นในทั้งสองพื้นที่ ผลการศึกษานี้แสดงให้เห็น
ถึงความส าคัญของพื้นที่ทั้งสองประเภทของนกแอ่นกินรัง ข้อเสนอแนะที่ส าคัญได้แก่การจัดการพื้นที่ป่าโดยรอบพื้นที่เกาะนอน
และท ารังของนกแอ่นกินรังเพื่อประโยชน์ทั้งการอนุรักษ์และการเก็บเกี่ยว

ค าส าคัญ: นกแอ่นกินรัง, วัดช่องลม, ศูนย์วิจัยป่าชายเลนสมุทรสาคร

ABSTRACT

The study of some behavior and habitat use of Pale-rumped swiftlet (Aerodramus germani) was procedure
during February, 2015 to January, 2016 12 months totally, compared between local community area around
Wat Chong Lom and natural condition, mangrove forest area, around Mangrove Forest Research Center,
Samut Sakhon Province. Scan sampling method was used in this study. The behavioral study result of the
species showed 3 main behavioral patterns. There were (1) flying that composed of flying wing (fly) and fly-

1 ภาควิชาชีววิทยาป่าไม้ คณะวนศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ จตุจักร กรุงเทพมหานคร 10900
* Corresponding author: mronglarp@gmail.com

วารสารสัตว์ป่าเมืองไทย ปีที่ 24 พ.ศ. 2560 Journal of Wildlife in Thailand Vol. 24, 2017