Page 12 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

เมล็ดท๎องไขํได๎มากกวําการจัดเก็บข๎าวแบบเก็บกอง ในขณะที่ปัจจัยอื่นๆ ไมํมีความสัมพันธ์กับการเกิดเมล็ดข๎าวท๎อง
ไขํอยํางมีนัยส าคัญทางสถิติ
ผลการศึกษาอิทธิพลของรูปแบบการจัดเก็บตํอคุณภาพข๎าว พบวํา คุณภาพข๎าวหอมมะลิทั้งเปอร์เซ็นต์
ต๎นข๎าวและความหอมลดลงตามระยะเวลาการจัดเก็บ โดยข๎าวหอมมะลิมีความหอมมากที่สุดในการจัดเก็บข๎าวเดือน
ที่ 1 และปริมาณ 2AP จะลดลงต่ าลงอยํางรวดเร็วในเดือนที่ 3 ในขณะที่ข๎าวหอมมะลิอินทรีย์มีลักษณะทางคุณภาพ
ทั้งเปอร์เซ็นต์ต๎นข๎าวและปริมาณสาร 2AP สูงกวําข๎าวหอมมะลิทั่วไป นอกจากนี้คุณภาพข๎าวหอมมะลิแตกตํางกัน
ตามชนิดของสถานที่จัดเก็บ โดยการเก็บข๎าวในยุ๎งไม๎มีคุณภาพทุกด๎านสูงที่สุด ในขณะที่การเก็บข๎าวในยุ๎งสังกะสีมี
อุณหภูมิและความชื้นในกองข๎าวสูงที่สุด มีความชื้นข๎าวเปลือกและปริมาณ 2AP รวมทั้งผลตอบแทนที่เกษตรกร
ได๎รับจากการจัดเก็บข๎าวต่ าที่สุด สํวนการเก็บข๎าวในตัวบ๎านมีเปอร์เซ็นต์ความชื้นข๎าวเปลือกสูงที่สุด และมี
เปอร์เซ็นต์ต๎นข๎าวต่ าที่สุด นอกจากนั้นการใช๎กระสอบปุ๋ยเคลือบท าให๎ข๎าวเปลือกมีความชื้นสูง เปอร์เซ็นต์ต๎นข๎าวต่ า
เปอร์เซ็นต์เมล็ดหักสูงและปริมาณ 2AP ต่ า ซึ่งรูปแบบการจัดเก็บข๎าวเพื่อให๎ได๎คุณภาพตามมาตรฐานการซื้อขาย
และเพื่อคงคุณภาพด๎านความหอมจะแตกตํางกันตามชนิดของยุ๎งฉาง/สถานที่เก็บ

จากผลการศึกษามีข๎อเสนอแนะเชิงนโยบายที่ส าคัญ 2 ด๎าน ดังนี้

1) ข๎อเสนอแนะด๎านการจัดการอุปทานข๎าวและโครงการจ าน ายุ๎งฉาง
1.1) โครงการจ าน ายุ๎งฉางที่ผํานมามีเกษตรกรเข๎ารํวมน๎อยและสํวนใหญํเป็นเกษตรกรรายใหญํ แตํ
การด าเนินโครงการของรัฐจะต๎องตํอเนื่องในระยะยาว และค านวณผลประโยชน์อยํางชัดเจน กรณีที่เกษตรกร
ตัดสินใจเข๎ารํวมโครงการจะได๎ผลประโยชน์มากกวําไมํเข๎ารํวมโครงการเทําไร มีความเสี่ยงมากน๎อยแคํไหน เพราะ
เกษตรกรจะต๎องลงทุนสร๎างยุ๎งฉางในการเก็บข๎าวที่เป็นมาตรฐาน และการตากข๎าว ซึ่งเงินลงทุนนี้กวําจะคืนทุนก็ต๎อง
ใช๎เวลาหลายปี ถ๎านโยบายของรัฐไมํมีความแนํนอนจะไมํมีเกษตรกรกล๎าเสี่ยงลงทุน
1.2) เกษตรกรรายยํอยซึ่งเป็นเกษตรกรสํวนใหญํแทบจะไมํได๎รับประโยชน์จากโครงการจ าน ายุ๎งฉาง
แตํคุณภาพข๎าวหอมมะลิของเกษตรกรรายยํอยสูงกวําเกษตรกรรายใหญํและการผลิตข๎าวอินทรีย์ให๎ผลตอบแทนสูง
กวําข๎าวหอมมะลิทั่วไป ดังนั้นนโยบายชํวยเหลือเกษตรกรรายยํอยควรมุํงไปสูํการสํงเสริมการผลิตข๎าวอินทรีย์เพื่อ
ชํวยเหลือเกษตรกรกลุํมที่ไมํได๎รับประโยชน์จากโครงการจ าน ายุ๎งฉาง และยังสามารถเพิ่มผลผลิตข๎าวหอมมะลิ
คุณภาพของไทยได๎เชํนกัน

1.3) การเข๎ารํวมโครงการจ าน ายุ๎งฉางถึงแม๎จะขายข๎าวได๎ในราคาที่สูงขึ้นแตํก็มีต๎นทุนและคําใช๎จําย
ตํางๆและเงื่อนไขที่ยุํงยาก รวมทั้งความเสี่ยงตํางๆ ซึ่งถ๎าราคาที่ได๎รับเพิ่มไมํสูงมากพอเกษตรกรก็อาจจะตัดสินใจไมํ
เข๎ารํวมโครงการฯ ประเด็นเหลํานี้รัฐบาลจะต๎องค านึงถึงและให๎ความส าคัญ มิฉะนั้นจะเป็นโครงการที่ด าเนินไปโดย
มีเกษตรกรสํวนน๎อยเข๎ารํวมและได๎ประโยชน์น๎อยหรือไมํคุ๎ม
1.4) ปัจจัยด๎านแรงงานมีอิทธิพลตํอการตัดสินใจจัดเก็บข๎าวและการเข๎ารํวมโครงการจ าน ายุ๎งฉาง
เนื่องจากในกระบวนการลดความชื้นและขนสํงข๎าวเพื่อจัดเก็บในยุ๎งฉางจ าเป็นต๎องใช๎แรงงานครัวเรือน แรงงานจ๎างมี
ราคาแพงและหายาก ดังนั้นการพัฒนาเทคโนโลยีหรือนวัตกรรมที่ใช๎ในกระบวนการตากข๎าวเพื่อลดความชื้นส าหรับ
เกษตรกรรายยํอยจะชํวยเพิ่มสัดสํวนการจัดเก็บข๎าวของเกษตรกรได๎มากขึ้น
1.5) การพัฒนายุ๎งฉางจัดเก็บข๎าวของเกษตรกรมีความส าคัญและสัมพันธ์กับโครงการจ าน ายุ๎งฉาง
ฉะนั้นรัฐควรมีนโยบายและมาตรการสํงเสริมและพัฒนายุ๎งฉางของเกษตรกรให๎สอดคล๎องกับโครงการจ าน ายุ๎งฉาง
โดยการพัฒนายุ๎งฉางต๎องให๎ความส าคัญกับชนิดของยุ๎งฉางเพื่อให๎สอดคล๎องกับเป้าหมายในการรักษาคุณภาพข๎าว
หอมมะลิมากที่สุด
1.6) การก าหนดรูปแบบการจัดเก็บข๎าวแบบเก็บกองแม๎จะมีประสิทธิภาพตํอการประเมินและ
ตรวจสอบปริมาณข๎าวที่เข๎ารํวมโครงการจ าน ายุ๎งฉาง แตํในแงํของการรักษาคุณภาพข๎าวแล๎วการเก็บกองจะ
เหมาะสมเฉพาะกรณียุ๎งสังกะสี แตํส าหรับยุ๎งไม๎หรือการเก็บในบ๎านแล๎วการจัดเก็บข๎าวหอมมะลิในกระสอบอาหาร
สัตว์เกําหรือกระสอบน้ าตาลเกํา จะคงคุณภาพข๎าวด๎านความหอมและคุณภาพการสีได๎มากกวํา อยํางไรก็ตามการ
เก็บกองมีต๎นทุนสํวนเพิ่มของการจัดเก็บสูงกวํารูปแบบอื่น ดังนั้นการก าหนดรูปแบบการจัดเก็บข๎าวในโครงการฯ
ควรจะค านึงถึงปัจจัยด๎านคุณภาพและต๎นทุนสํวนเพิ่มของการจัดเก็บรํวมด๎วย

ญ