Page 19 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

7

สวนประกอบของน้ํานม (Milk Composition) ประกอบดวย ไขมัน (fat) โปรตีน (protein) น้ําตาล
แลคโตส (lactose) แรธาตุและวิตามิน (Minerals and Vitamins) โดยปกติความเขมขนของน้ําตาลแลคโตส

ไมผันแปรมาก จะมีอยูในน้ํานมประมาณ 5 เปอรเซ็นต แรธาตุและวิตามินก็เชนเดียวกัน ซึ่งมีอยูประมาณ 0.7-
0.8 เปอรเซ็นต สําหรับไขมันและโปรตีนจะผันแปรตามพันธุโคและการใหอาหาร เชน โคพันธุเจอรซี่จะมีไขมัน
ในน้ํานมมากกวาโคพันธุโฮลสไตนฟรีเชียน โคที่กินอาหารที่มีเยื่อใย (fiber) สูงจะมีไขมันในน้ํานมสูงกวาโคที่
ไดรับอาหารที่เยื่อใยต่ํา โคที่ไดรับอาหารที่มีโปรตีนไหลผาน (bypass – protein) สูง จะมีโปรตีนในน้ํานมสูง

กวาโคที่ไดรับอาหารที่มีโปรตีนไหลผานต่ํา
ระยะการใหนม (Length of Lactation) และการใหนมทน (Persistency) มาตรฐานระยะการใหนม
ควรประมาณ 300 วันขึ้นไปตอระยะใหนม แตโคบางตัวและบางพันธุ (โดยเฉพาะโคอินเดีย) จะใหนมไดนอย

กวา 300 วันการคัดเลือกโคนมที่ใหนมไดนานเปนสิ่งที่จําเปนเพราะหมายถึงการเพิ่มปริมาณน้ํานมตอระยะ
การใหนม
การปลอยนม (Milk Let Down) ปกติโคยุโรปจะเชื่อง เลี้ยงงาย และปลอยนมเต็มที่ถารีดถูกวิธี แตโค
อินเดียตองใชลูกเทียบหรือกระตุนกอนจึงจะปลอยนมอายุเมื่อคลอดลูกตัวแรก (Age at first Calving) อายุให

ลูกตัวแรกของโคอินเดียหรือโค-พื้นเมืองไทยจะมากกวาโคยุโรป โคที่ใหลูกตัวแรกเร็วกวาจะทําใหผูเลี้ยงได
รายไดเร็วขึ้น
ขนาดของโคและอัตราการเจริญเติบโต (Body Size and Growth Rate) โคที่มีขนาดใหญมักใหนม
มากกวาโคที่มีขนาดเล็ก เชนเดียวกันกับโคที่มีอัตราการเจริญเติบโตเร็ว ไมแคระแกรนในชวงที่เปนลูกโคหรือโค

รุน มักใหนมมากกวาโคที่มีอัตราการเจริญเติบโตชา อยางไรก็ตามโคที่มีขนาดใหญจะกินอาหารมากกวาโคที่มี
ขนาดเล็ก ปจจุบันในตางประเทศ เชน ประเทศนิวซีแลนดพยายามคัดเลือกโคที่มีขนาดเล็กแตมีความสามารถ
ในการใหน้ํานมมากกวาหรือเทาๆ กับโคที่มีขนาดใหญ เพื่อจะไดประหยัดอาหาร โคที่มีอัตราการเจริญเติบโต
เร็วมีความสําคัญตอการผลิตโคเนื้อจากลูกโคนมเพศผู

2.1.5 อิทธิพลของสภาพแวดลอมที่มีผลตอผลผลิตน้ํานมของโคนม
สภาพแวดลอมตาง ๆ เชน อาหาร การจัดการ ฤดูกาลคลอด มีอิทธิพลตอผลผลิตน้ํานมและ

สวนประกอบของน้ํานม นอกจากนี้ปจจัยทางสรีรวิทยาก็มีสวนในความผันแปรของลักษณะที่แสดงออกของ
ปริมาณน้ํานม เชน อายุ ระยะหางระหวางการคลอดลูก และระยะหยุดรีดนม ซึ่งพอจะสรุปไดดังนี้
อายุของแมโค (Age of Cow) ผลผลิตน้ํานมของแมโคจะเพิ่มขึ้นในอัตราที่ลดลงจนกระทั่งรางกายมี
การพัฒนาเต็มที่ (ประมาณ 6-8 ป) หลังจากนั้นผลผลิตของแมโคจะลดลงในอัตราที่เพิ่มขึ้น

อายุเมื่อคลอดลูกตัวแรก (Age at first Calving) ผลผลิตน้ํานมตอระยะใหนมจะเพิ่มขึ้นตามการเพิ่ม
อายุเมื่อคลอดลูกตัวแรก จนกระทั่งอายุ 36 เดือน น้ําหนักตัวโคเมื่อคลอดลูกก็มีอิทธิพลตอผลผลิตน้ํานม โค
คลอดลูกเมื่อน้ําหนักมากก็จะใหนมมากดวย

ระยะหางระหวางการคลอดลูกแตละตัว (Calving Interval) ปริมาณน้ํานมที่แตละระยะใหนม มี
อิทธิพลมาจากทั้งระยะกอนและหลังการคลอดลูก ถาระยะหางระหวางการคลอดลูกแตละตัวสั้น จะทําให
ปริมาณน้ํานมนอย ทั้งระยะใหนมปจจุบันและในระยะใหนมตอๆไป ถาระยะหางระหวางการคลอดลูกแตละตัว
ยาว โคจะใหปริมาณน้ํานมมากในระยะใหนมนั้น ๆ ระยะหางระหวางการคลอดลูกแตละตัวที่เหมาะสมอยู
ระหวาง 12-14 เดือนในโคทุกๆ พันธุ

ระยะหยุดรีดนม (Dry Period) ปริมาณน้ํานมที่ผลิตเมื่อคลอดลูกตัวที่สองหรือตัวถัดๆ ไปจะมี
ผลกระทบจากระยะเวลาหยุดรีดนมกอนคลอดลูก (Dry Period) ปริมาณผลผลิตน้ํานมจะเพิ่มขึ้นตามการเพิ่ม