Page 48 -
P. 48
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
วัตถุดิบอาหารข้น คุณสมบัติ
กากเมล็ดปาล์ม เป็นผลพลอยได้จากการสกัดน�้ามันปาล์มจากเมล็ดปาล์ม มี 2 ชนิด คือ
กากปาล์มทั้งเมล็ด (ไม่กระเทาะเปลือก) กากปาล์มชนิดนี้มีโปรตีนต�่า ประมาณ
5 – 6% มีโภชนะย่อยได้ประมาณ 62 – 67% และมีเยื่อใยสูงมาก กากปาล์มเนื้อใน
(กระเทาะเปลือก หรือกะลาออกก่อนแล้ว) มีโปรตีนสูงกว่า คือประมาณ 19–21%
มีโภชนะย่อยได้ประมาณ 76% ใช้ได้ไม่เกิน 30% ในสูตรอาหารข้นโคนม
กากมะพร้าว ได้จากโรงงานสกัดน�้ามันมะพร้าวจากเนื้อมะพร้าวแห้ง ไม่มีส่วนของกะลา แต่อาจ
มีส่วนของเปลือกชั้นในติดมาบ้าง เนื้อในมะพร้าวเมื่อแยกเอาน�้ามันออกแล้วจะเหลือ
ส่วนของกากประมาณ 30 – 40% มีน�้ามันอยู่ประมาณ 8% กากมะพร้าวจะมีโปรตีน
ประมาณ 21% เยื่อใยประมาณ 15% กากมะพร้าวที่ดีควรมีสีค่อนข้างขาวนวล
หรือสีน�้าตาลอ่อน มีกลิ่นหอม
กากเมล็ดทานตะวัน ได้จากโรงงานสกัดน�้ามันทานตะวันจากเมล็ดทานตะวัน มีหลายชนิด ขึ้นอยู่กับ
วิธีการสกัดน�้ามัน คือ
● ชนิดสกัดน�้ามันทั้งเมล็ด มีโปรตีนประมาณ 26% เยื่อใย 23.7% ไขมัน 4.5%
โภชนะย่อยได้ 66%
● ชนิดที่สกัดน�้ามันจากเมล็ดที่กะเทาะเปลือกแล้ว มีโปรตีนประมาณ 34%
เยื่อใย 13% ไขมัน 14% โภชนะย่อยได้ 80%
ชนิดที่สกัดน�้ามันด้วยสารเคมีจากเมล็ดที่กระเทาะเปลือกแล้ว มีโปรตีนสูงถึงประมาณ
41% เยื่อใย 16% ไขมัน 4% และโภชนะย่อยได้ 70%
กากเมล็ดฝ้าย ● กากเมล็ดฝ้ายชนิดไม่กะเทาะเปลือกมีโปรตีนสูงประมาณ 28%, ไขมัน 5%,
เยื่อใย 22%
● กากเมล็ดฝ้ายชนิดกะเทาะเปลือกมีโปรตีนสูงประมาณ 42%, ไขมัน 6%,
เยื่อใย 11%
สารกอสซิปอล ในเมล็ดฝ้ายจะเป็นพิษต่อสัตว์ ถ้าสัตว์ได้รับมากอาจจะถึงตาย โค
และ กระบือ สามารถใช้เมล็ดฝ้ายผสมอาหารในระดับไม่เกิน 25% ในสูตรอาหารข้น
กากเมล็ดนุ่น กากนุ่นมีโปรตีนประมาณ 20 – 40 เปอร์เซ็นต์ ขึ้นกับการกะเทาะเปลือกออกหรือไม่
กากนุ่นราคาถูกแต่ไม่ควรใช้มากเกิน 10 เปอร์เซ็นต์ เนื่องจากมีสารพิษที่ไม่ทราบชื่อ
แต่มีผลท�าให้ไขมันที่สันหลังและไขมันที่เกาะตามอวัยวะภายในมีลักษณะแข็ง ไขมัน
สีค่อนข้างเหลือง การแก้พิษของสารใช้เหล็กซัลเฟตเช่นเดียวกับในกากเมล็ดฝ้าย
หรือแช่ด่างที่มีความเป็นกรด–ด่าง 9.5 นาน 1 ชั่วโมง ท�าให้สัตว์โตดีกว่าไม่ท�าอะไรเลย
แต่เมื่อสัตว์กินต่อไปจนเติบโตขึ้นมากพิษก็จะสะสมจนเป็นอันตราย
46 คู่มือปฏิบัติ การผลิตโคเนื้อเชิงการค้า ส�าหรับเกษตรกร
Commercial Beef Cattle Production Handbook Farmer Edition
