Page 49 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

วัตถุดิบอาหารข้น คุณสมบัติ

กากเบียร์ เป็นส่วนเหลือจากขั้นตอนแรกของการท�าเบียร์ จากการบ่มข้าวบาร์เลย์หรือข้าวมอลท์
ที่สเปรย์น�้าให้เมล็ดงอก จากนั้นจะผ่านขบวนการต้มคั้นน�้าแป้งและน�้าตาลออกเพื่อไป
ท�าเบียร์ ส่วนที่เหลือคือกากมอลท์หรือเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า กากเบียร์สด ลักษณะเป็น

กากอ่อนนุ่ม ซึ่งในสภาพสดจะมีความชื้นประมาณ 65% โปรตีน 8.5% ไขมัน 1.5%
เยื่อใย 2.8% และคาร์โบไฮเดรต 11.5% กากเบียร์สดจะเก็บไว้ใช้ได้ไม่นานเหลือ
มักบูดเน่ามีเชื้อราได้ง่าย เมื่อน�าไประเหยน�้าออกจะได้กากเบียร์แห้งซึ่งมีโปรตีน
ประมาณ 20% ใช้เป็นอาหารสัตว์ได้

การใช้เลี้ยงสัตว์และข้อจ�ากัด
● การเบียร์มีความฟ่ามสูง เยื่อใยสูง ไม่ควรให้สัตว์กินในปริมาณมากๆ เพราะ
กากของข้าวมอลท์ จะไปขยายตัวในกระเพาะก่อให้เกิดปัญหาต่อระบบการย่อย
ข้อแนะน�าการใช้

● สัตว์กระเพาะรวม เช่น โคเนื้อ โคนม สามารถใช้กากเบียร์สด เลี้ยงได้ประมาณ
วันละ 8–10 กก./ตัว และควรให้กินหมดวันต่อวัน ส่วนกากเบียร์แห้ง สามารถ
ให้ในปริมาณ 2 กก./ตัว/วัน หรือผสมในสูตรอาหารข้น ระดับที่ใช้ผสม 15–20%
ในสูตรอาหาร

กากวุ้นเส้นหรือ เป็นเศษเหลือที่เป็นผลพลอยได้จากการท�าวุ้นเส้น โดยแยกส่วนแป้งหรือเนื้อเมล็ด
โปรตีนถั่วเขียว ถั่วเขียวออกไปท�าวุ้นเส้น ส่วนที่เหลือจะเป็นพวกสารละลายโปรตีน เศษแป้งบางส่วน
รวมทั้งเนื้อและเศษแป้งติดเปลือก หลังจากนั้นน�าสารละลายไปตกตะกอน ซึ่งมีวิธีท�า
2 แบบ คือตกตะกอนด้วยการหมักผ่านน�้าร้อน และตกตะกอนด้วยกรด

● กากวุ้นเส้นชนิดที่มีส่วนเปลือกมาก มีเยื่อใยสูงไม่เหมาะจะน�าไปใช้เลี้ยงสุกรเล็ก
แต่ในสัตว์กระเพาะรวมสามารถใช้ได้
ข้อแนะน�าการใช้
● โปรตีนถั่วเขียวเข้มข้น ที่มีโปรตีนสูง 68–72 % มีสัดส่วนกรดอมิโนใกล้เคียงกับ

กากถั่วเหลือง จึงใช้ทดแทนกากถั่วเหลืองได้สูงถึง 75%
● ในสัตว์กระเพาะรวม สามารถใช้กากถั่วเขียว (ชนิดที่มีโปรตีน 18–21%) ได้สูงถึง
20% ในสูตรอาหารข้น โดยอาจใช้ร่วมกับยูเรีย หรือร่วมกับใบกระถิน เพื่อเป็น
การลดต้นทุนค่าอาหาร

ใบกระถินแห้ง ใบกระถินป่นมีโปรตีนประมาณ 15–25% ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับว่าใบกระถินนั้นจะมีก้าน
หรือกิ่งปนมามากน้อยเพียงใด ใบกระถินแห้งล้วนๆจะมีโปรตีนประมาณ 25% และ
มีเยื่อใยต�่า
ในใบกระถินมีสารพิษที่เรียกว่าไมโมซีน และมีสารเบต้า–แคโรทีน ซึ่งเป็นแหล่ง
ของวิตามินเอ และสารแซนโทฟิลล์ ซึ่งเป็นสารให้สีส�าหรับไข่แดงและเนื้อสัตว์
การลดสารพิษในใบสดท�าได้โดยตากแห้ง หรือสับและแช่ใบสดในน�้านาน

24 ชั่วโมง แล้วผึ่งให้แห้ง
ใบกระถินป่นสามารถใช้ในสูตรอาหารสุกรหรือสัตว์ปีกได้ไม่เกิน 4 % และในโค
โดยส่วนใหญ่แล้วใช้ 10–15% หรือไม่เกิน 30% ในสูตรอาหารข้น

คู่มือปฏิบัติ การผลิตโคเนื้อเชิงการค้า ส�าหรับเกษตรกร 47
Commercial Beef Cattle Production Handbook Farmer Edition