Page 146 -
P. 146
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
ไม่ให้ความร่วมมือออก ลดจํานวนสมาชิกลงให้สามารถดูแลทั่วถึงคาดว่าหากดําเนินการเช่นนี้จะช่วยให้สมาชิกร่วมมือ
กับสหกรณ์ฯ มากขึ้น
10) ปฏิสัมพันธ์ของสมาชิกกับองค์กร ยังจํากัดอยู่ในหมู่ของสมาชิกที่เข้าร่วมกิจกรรมกับสหกรณ์ฯ ซึ่งยังมี
จํานวนไม่มาก และมักจะเป็นเกษตรกรที่เป็นแกนนํา นอกจากการจัดประชุมแล้ว กิจกรรมที่สหกรณ์ฯ สามารถ
ให้บริการแก่สมาชิกยังมีไม่มาก สมาชิกบางส่วนอาจยังไม่สามารถเข้ามามีบทบาทมีส่วนร่วม ทั้งสมาชิกยังมีความ
หลากหลาย และแยกกันเป็นกลุ่มๆตามพื้นที่ ผู้ที่มีส่วนร่วมมักจะเป็นแกนนําในหมู่สมาชิกเป็นสําคัญ
3.3.5 การวิเคราะห์แนวคิดระบบนิเวศวิธีในการเพาะเลี้ยงสัตว์น ้า ของสหกรณ์ผู้เพาะเลี้ยงและแปรรูป
สัตว์น ้านครนายก จ ากัด
ประกอบด้วยสี่ประเด็นดังนี้
1) ความสัมพันธ์ระหว่างการเพาะเลี้ยงสัตว์น ้ากับระบบนิเวศ การเลี้ยงสัตว์นํ้าของสมาชิกสหกรณ์ผู้
เพาะเลี้ยงและแปรรูปสัตว์นํ้านครนายก จํากัด ส่วนใหญ่เลี้ยงในบ่อดินซึ่งเลี้ยงปลาเบญจพรรณกันเป็นสําคัญ ที่เลี้ยง
เฉพาะปลานิลยังมีจํานวนไม่มากซึ่งทําให้สหกรณ์ฯ ต้องพยายามพัฒนาการเลี้ยงปลานิลที่ได้รับการรับรองมาตรฐาน
ให้แก่สมาชิก การเลี้ยงเช่นนี้ลดผลกระทบเชิงลบที่มีต่อระบบนิเวศลงได้ส่วนหนึ่ง ยังมีสมาชิกส่วนหนึ่งเลี้ยงปลาทับทิม
ในกระชังที่ตําบลศรีนาวา ซึ่งทางจังหวัดไม่มีนโยบายสนับสนุน และพยายามผลักดันให้ลดการวางกระชังหันไปเลี้ยงใน
บ่อดินแทน คาดว่าจะไม่สามารถขยายการเลี้ยงปลาในกระชังได้
สมาชิกของสหกรณ์ฯส่วนใหญ่เป็นเกษตรกรรายเล็ก พื้นที่เฉลี่ย 8 ไร่/ราย ประมาณครึ่งหนึ่งของสมาชิกเป็น
เจ้าของพื้นที่ การเลี้ยงปลาของสมาชิกมักจะเป็นการเลี้ยงปลาในพื้นทีขนาดเล็กที่ไม่ส่งผลลบต่อระบบนิเวศ และมักจะมี
บ่ออยู่ในพื้นที่นาข้าว อย่างไรก็ตามในตําบลศรีจุฬา มีคนจากนอกพื้นที่เข้าไปรวบรวมซื้อพื้นที่ลงทุนเลี้ยงสัตว์นํ้าในเชิง
ธุรกิจ ซึ่งมีการเลี้ยงกุ้งขาวรวมอยู่ด้วย และอาจมีผลลบต่อระบบนิเวศ สําหรับสมาชิกสหกรณ์ฯ บางรายมีปัญหานํ้าเค็ม
รุกเข้าพื้นที่ในบางช่วง ซึ่งเกษตรกรมีการปรับตัวลดความสูญเสียในช่วงนี้ หากเป็นปลานิล ความเค็มที่เกิดขึ้นยังอยู่ใน
ระดับที่ไม่ทําให้เกิดความเสียหาย นอกจากนั้น ยังมีปัญหานํ้าน้อยในบางช่วง ซึ่งผู้เลี้ยงสามารถแก้ปัญหาได้โดยมีบ่อ
เก็บนํ้าสํารอง อย่างไรก็ตามเนื่องจากมีพื้นที่จํากัด สมาชิกมักจะไม่มีบ่อเก็บนํ้าสํารอง
การเลี้ยงปลาในพื้นที่นี้ทํารายได้ให้มากกว่าการทํานาข้าว แต่สมาชิกสหกรณ์ฯ มีทุนจํากัด ไม่สามารถขยาย
การเพาะเลี้ยงได้ และเนื่องจากเป็นผู้ใช้พื้นที่ส่วนน้อย การจัดการนํ้าโดยหน่วยงานในพื้นที่จะให้ความสําคัญแก่การ
เพาะปลูก โดยเฉพาะนาข้าว สมาชิกสหกรณ์ฯ ต้องปรับการเพาะเลี้ยงให้สอดคล้องกับการจัดการนํ้าในพื้นที่ อย่างไรก็
ตามการมีเขื่อนขุนด่านปราการชล ช่วยลดปัญหาการขาดนํ้าในพื้นที่ลงและเอื้อให้เกษตรกรสามารถเลี้ยงสัตว์นํ้าได้มาก
ขึ้น
2) ปัญหาของการเพาะเลี้ยงสัตว์น ้า สมาชิกยังไม่สามารถเลี้ยงปลานิลให้ได้ตามปริมาณและคุณภาพที่เทส
โก้โลตัสต้องการ แต่สหกรณ์ฯ ยังได้รับการผ่อนปรนให้ส่งสินค้าให้เท่าที่มีกําลังทําได้ ดังได้กล่าวมาแล้วว่าสมาชิกส่วน
ใหญ่เลี้ยงปลาเบญจพรรณ สหกรณ์ฯ อยู่ระหว่างการวางแผนฝึกอบรมสมาชิกให้สามารถเลี้ยงปลานิลโดยได้รับการ
รับรองมาตรฐานฟาร์ม ซึ่งได้รับความสนับสนุนจากศูนย์วิจัยและพัฒนาประมงนํ้าจืดที่คลองสิบสาม เข้ามาให้การ
ฝึกอบรม หากทําได้ตามแผนที่วางไว้ สหกรณ์ฯ จะมีผลผลิตมากพอที่จะส่งให้ตามที่เทสโก้โลตัสต้องการ
การเลี้ยงปลานิลที่ทํากันอยู่ในปัจจุบันยังมีปัญหาพันธุ์ปลา สมาชิกไม่สามารถหาพันธุ์ปลาที่มีคุณภาพได้ ที่
ได้มาเลี้ยงแล้วปลาไม่ค่อยโต ศูนย์วิจัยและพัฒนาพันธุกรรมสัตว์นํ้าปทุมธานีให้ข้อมูลว่าปัจจุบันกรมประมงมีโครงการ
จดทะเบียนฟาร์มเพาะพันธุ์ปลานิลตามหลักพันธุศาสตร์ เพื่อพัฒนาพันธุ์ปลานิล ฟาร์มที่มีการพัฒนาพ่อแม่พันธุ์จะได้
3-58
