Page 94 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

90

รูปที่ 9.1 ปรากฏการณโพลีทีนี (polyteny) และเอนโดโพลีพลอยดี (endopolyploidy) ซึ่งเปนผล
เนื่องมาจากการเกิดเอนโดไมโตซิส (endomitosis)

โพลีทีนีพบในนิวเคลียสของเซลลตอมน้ําลาย (salivary gland) เซลลพี่เลี้ยง (nurse cell)
และเซลลเนื้อเยื่อตัวออนหรือตัวหนอน (larva) ของแมลงพวก Diptera ซึ่งไดแก หนอนแดง แมลงหวี่

แมลงวันผลไม และยุงกนปลอง และเซลลเนื้อเยื่อลําไสของตัวออนยุง สวนเอนโดโพลีพลอยดีเปน

กระบวนการปกติที่เกิดขึ้นในเซลลพืชและสัตว ในพืชดิพลอยดบางชนิดพบเซลลที่มีจํานวน
โครโมโซมมากกวา 2 ชุด (polyploidy cell) ในเนื้อเยื่อทอน้ําทออาหาร (vascular tissue) ของราก ซึ่ง

เปนผลเนื่องมาจากการเกิดเอนโดไมโตซิส ในพืชตระกูลถั่ว เชน คลอเบอร (red clover) ถั่วเวช

(common vetch) และถั่วลันเตา (garden pea) ที่รากจะพบปม (nodule) ที่เกี่ยวของกับการตรึง

ไนโตรเจน ซึ่งที่ปมเหลานี้มักพบกลุมเซลลบางเซลลที่มีจํานวนโครโมโซมเพิ่มขึ้นเปนสองเทา
เนื่องจากเกิดเอนโดไมโตซิส เชน ในถั่วเวชเซลลปกติมีจํานวนโครโมโซม 2n = 12 แตพบเซลลที่มี

จํานวนโครโมโซม 2n = 24, 48 และ 96 ในสัตวพบเอนโดโพลีพลอยดีมากที่สุดในแมลง เชน ในเซลล

ตอมน้ําลายของแมลงน้ําชนิดหนึ่ง (Gerris lateralis, 2n = 21 ชนิด XO) พบเซลลจํานวนมากที่มี
จํานวนโครโมโซมเพิ่มขึ้นเปน 512 1,024 และ 2,048 เทา