Page 73 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

69

6.3 ระยะโปรเฟส

โปรเฟสเปนระยะเริ่มแรกของกระบวนการไมโตซิส ในระยะนี้โครโมโซมจะปรากฏตัว
ใหเห็นเปนเสนดายเล็ก ๆ เนื่องจากการขดตัว (coiling) และการพับไปมา (folding) ของสายใยโครมา

ติน แตละโครโมโซมจะประกอบดวยโครมาติด 2 สายอยูแนบชิดกัน อันเปนผลมาจากการสราง

จําลองแบบโครโมโซมในระยะอินเตอรเฟส การขดตัวและพับไปมาของโครโมโซมทําใหโครโมโซม

มีรูปรางสั้นลงเหมาะสมตอการเคลื่อนยาย

ในระยะโปรเฟสนิวคลีโอลัสของสิ่งมีชีวิตสวนมากจะสลายตัวไป จากการสองดูดวยกลอง
จุลทรรศนอิเลคตรอน พบวา องคประกอบของนิวคลีโอลัสกระจายอยูทั่วไปในนิวเคลียสที่ระยะนี้ ใน

สิ่งมีชีวิตชั้นต่ําบางชนิดนิวคลีโอลัสยังคงอยูในนิวเคลียสจนถึงระยะเมตาเฟสและอะนาเฟส และใน

ที่สุดจะถูกแบงออกเปนสองสวนแลวแยกไปอยูในเซลลลูกทั้งสอง

ในชวงทายของระยะโปรเฟสเยื่อหุมนิวเคลียส (nuclear membrane) จะสลายตัวไปดวย ทํา

ใหโครโมโซมกระจายออกไปอยูทั่วเซลล และเริ่มเคลื่อนที่สูบริเวณกลางเซลล พรอมกันนั้น
สายใยสปนเดิล (spindle fiber) จากเซนตริโอล (centriole) จะปรากฏใหเห็นที่ขั้วเซลลแตละขั้ว

จากการตรวจดูดวยกลองจุลทรรศนอิเลคตรอน พบวา ชิ้นสวนที่แตกหักของเยื่อหุม
นิวเคลียสจะกระจายเขาไปอยูในไซโตพลาสซึมและกลายเปนเอนโดพลาสมิค เรติคิวลัม

(endoplasmic reticulum) ดังนั้นจึงเปนไปไดที่วาเยื่อหุมนิวเคลียสอาจมีกําเนิดมาจากเอนโดพลาสมิค

เรติคิวลัม ยกเวนในโปรโตซัวและเชื้อราเยื่อหุมนิวเคลียสจะคงอยูตลอดเวลาการแบงเซลลแบบไมโต
ซิส

6.4 ระยะเมตาเฟส

ที่ระยะเมตาเฟสโครโมโซมจะมีการขดตัวมากที่สุด ทําใหโครโมโซมมีขนาดสั้นที่สุดและ

หนาที่สุด จึงมองเห็นรูปรางของโครโมโซมไดอยางชัดเจน คุณสมบัติดังกลาวเหมาะสมสําหรับ
การศึกษาแครีโอไทปของสิ่งมีชีวิต โครโมโซมจะมาเรียงรายกันอยูบริเวณแนวกลางเซลลที่เรียกวา

อิเควทอเรียล เพลต (equatorial plate) โดยมีสายใยสปนเดิลเปนตัวยึดที่ตรงเซนโตรเมียร โครมาติดทั้ง

สองไมพันกันแตจะอยูคูกันตามแนวยาว ระยะเมตาเฟสจะสั้นกวาระยะโปรเฟส แตยาวกวาระยะอะนา
เฟส ในชวงทายของระยะเมตาเฟสโครมาติดทั้งสองของแตละโครโมโซมจะขาดหลุดออกจากกันตาม

แนวยาวของเซนโตรเมียร ทําใหโครมาติดแตละสายแยกออกจากกันเปนอิสระ และกลายเปน

โครโมโซมลูก (daughter chromosome) ตอไป การแยกตัวออกจากกันของโครมาติดจะเกิดขึ้นพรอม