Page 178 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

174

อยางไรก็ตามการผลิตเมล็ดพันธุแตงโมไรเมล็ดมักประสบกับปญหาหลายอยาง เชน การ

รักษาสายพันธุที่เปนเตตราพลอยดซึ่งมักจะไมคงตัว การผลิตเมล็ดพันธุแตละขั้นตอนตองใชแรงคน

ในการผสมเกสรระหวางตนดิพลอยดกับเตตราพลอยด จึงทําใหตนทุนการผลิตเมล็ดทริพลอยดสูง
นอกจากนั้นยังตองปรับปรุงลักษณะอื่น ๆ เชน รูปทรงของผลที่ไมสม่ําเสมอ แกไขปญหาเรื่องไสใน

เปนโพรงและเมล็ดขนาดเล็กที่ไมพัฒนาใหมีนอยลง เนื่องจากถึงแมวาผลแตงโมทริพลอยดจะไมผลิต

เมล็ด แตในบางครั้งอาจมีเมล็ดที่ไมพัฒนาเต็มที่เกิดขึ้น ซึ่งมีขนาดเล็กสีขาวคลายเมล็ดแตงกวา และ

บางครั้งอาจพบเมล็ดที่ปกติไดเชนกัน

16.7 ออโตเตตราพลอยด

พืชที่มีความสําคัญทางเศรษฐกิจหลายชนิดเปนพวกออโตเตตราพลอยด เชน มันฝรั่ง กาแฟ

ถั่วลิสง นอกจากนี้ยังพบในพืชอาหารสัตวหลายชนิด เชน อัลฟาฟา หญาไรย ในไมดอกไมประดับ
และไมผล เชน องุน ลิ้นมังกร และลิลลี่ เปนตน ออโตเตตราพลอยดในธรรมชาติมีกําเนิดมาจากการที่

โครโมโซมเพิ่มจํานวนจากสภาพดิพลอยดเปนเตตราพลอยด สภาพแวดลอมที่ไมเหมาะสม เชน เย็น

จัด รอนจัด หรือสารเคมีบางชนิดมีผลทําใหโครโมโซมเพิ่มจํานวนขึ้นได

16.8 พฤติกรรมของออโตเตตราพลอยดในระหวางการแบงเซลลแบบไมโอซิส

สิ่งมีชีวิตพวกออโตโพลีพลอยดจะมีโครโมโซม 4 ชุดที่เหมือนกัน (AAAA) แตละ

โครโมโซมประกอบดวยโครโมโซมคูเหมือน 4 แทง ในทางทฤษฎีโครโมโซมคูเหมือนทั้งสี่มีโอกาส

ที่จะมาจับคูกันไดเทา ๆ กัน แตในความเปนจริงแลวโครโมโซมคูเหมือนทั้งสี่มักจะมาจับกันแบบสอง
ตอสอง ทําใหไดไบวาเลนต 2 คู แตถามีการจับกันของโครโมโซมคูเหมือนทั้งสี่ก็จะไดโครโมโซม

แบบควอดริวาเลนต (quadrivalent) หรือเตตราวาเลนต (tetravalent) นอกจากนี้ยังอาจพบการจับคูของ

โครโมโซมรูปแบบอื่น ๆ เชน ยูนิวาเลนต ไบวาเลนต และไตรวาเลนตรวมอยูดวย ในระยะไดอะไคเน
ซิสโครโมโซมคูเหมือนทั้งสี่ที่มาจับคูกันแบบควอดริวาเลนตจะมีการจัดเรียงตัวในรูปแบบตาง ๆ ถึง

11 แบบขึ้นอยูกับลักษณะการจับคู และไคแอสมาที่เกิดขึ้นบนโครโมโซม (รูปที่ 16.2 B) อยางไรก็ตาม

การจัดเรียงตัวของควอดริวาเลนตในรูปแบบทั้ง 11 แบบนี้มีโอกาสในการเกิดไมเทากัน เชน มะเขือ

เทศ และหญาไรย พบการจัดเรียงตัวของโครโมโซมทั้งสี่เปนรูปวงแหวนมากกวา 50 % และเปนรูป
ลูกโซมากกวา 30 % พืชออโตเตตราพลอยดสวนมากพบการจัดเรียงตัวของควอดริวาเลนตเปน

รูปแบบทั้งสองนี้มากที่สุด เซลลที่ประกอบดวยโครโมโซมที่มีการจับคูกันเปนรูปแบบตาง ๆ ในระยะ

เมตาเฟส เรียกวา มัลติวาเลนต (multivalent) ในระยะอะนาเฟสถาเซนโตรเมียรทั้งสี่มีการจัดวางตัวไป

ทางขั้วทั้งสองของเซลล (coorientation) และมีสายใยสปนเดิลมาจับที่เซนโตรเมียร เมื่อสิ้นสุดการแบง
เซลลแบบไมโอซิสเซลลลูกแตละเซลลจะไดรับโครโมโซม 2 แทง แตถามีเซนโตรเมีย 2 ใน 4 อัน