Page 180 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

176

การแสดงออกของยีนในพวกออโตเตตราพลอยดจะผันแปรไปเชนเดียวกับพวกดิพลอยด

กลาวคือ ถาเปนยีนขมสมบูรณ (complete dominance) ยีโนไทปที่เปนเฮตเทอไรไซกัส (AAAa, AAaa

และ Aaaa) จะแสดงลักษณะเหมือนกับยีโนไทปที่เปนโฮโมไซกัส (AAAA) ถาเปนยีนขมไมสมบูรณ
(incomplete dominance) ยีโนไทปที่เปนเฮตเทอโรไซกัส (AAAa, AAaa และ Aaaa) จะแสดงลักษณะ

ออกมาอยูระหวางควอดุพเพลกซ (AAAA) และนัลลิเพลกซ (aaaa) เชนในไมดอก Primula sinensis มี

ยีน 2 ตัว คือ ยีน G ควบคุมลักษณะยอดเกสรตัวเมียที่มีสีเขียว (green stigma) ซึ่งเปนยีนขมสมบุรณ

และยีน D ควบคุมการสรางเม็ดสีมวง (anthocyanin) ซึ่งเปนยีนขมไมสมบูรณ (Dawson, 1962) การ
แสดงออกของยีนทั้งสองใน P. sinensis ที่เปนเตตราพลอยดจะแตกตางกันไปขึ้นกับชนิดของยีน

(ตารางที่ 16.4)

ตารางที่ 16.4 การแสดงออกของยีนขมสมบูรณและไมสมบูรณใน Primula sinensis ที่เปนเตตรา

พลอยด

ยีนขมสมบูรณ ยีนขมไมสมบูรณ

ยีโนไทป พีโนไทป ยีโนไทป พีโนไทป

GGGG DDDD สีเขม

GGGg DDDd
GGgg ยอดเกสรตัวเมียสีเขียว DDdd สีปานกลาง

Gggg Dddd

gggg ยอดเกสรตัวเมียสีแดง dddd สีขาว

การแยกตัวของยีนออกจากกันในการแบงเซลลแบบไมโอซิส เพื่อสรางเซลลสืบพันธุนั้น

ขึ้นอยูกับตําแหนงของยีนวาอยูใกลหรือไกลจากเซนโตรเมียร ถายีนอยูใกลกับเซนโตรเมียร การ

แยกตัวของยีนจะเปนไปตามการแยกตัวของโครโมโซมทั้งสี่ (chromosome segregation) ซึ่งเกิดขึ้น
อยางสุม ถายีนอยูหางไกลจากเซนโตรเมียรจนกระทั่งมีการแลกเปลี่ยนชิ้นสวนโครมาติดกันขึ้น การ

แยกตัวออกจากกันของยีนจะขึ้นอยูกับการแยกตัวของโครมาติด (chromatied segregation) ไมใช

โครโมโซม
ก. การแยกตัวแบบโครโมโซม ในการแยกตัวแบบนี้โครมาติดทั้งสองของแตละ

โครโมโซมตางก็แยกตัวไปยังเซลลสืบพันธุทั้งสอง โดยไมมีไคแอสมาเกิดขึ้นระหวางโครมาติดทั้ง

สอง จึงทําใหดูคลายกับวาโครมาติดทั้งสองของแตละโครโมโซมมีพฤติกรรมเหมือนเปนโครโมโซม
แทงเดียว เชน เตตราพลอยดที่มียีโนไทปเปนดุพเพลกซสําหรับยีน A (AAaa) จะใหเซลลสืบพันธุที่มี

อัตราสวนของยีโนไทป (gametic ratio) ดังนี้ 1 AA : 4 Aa : 1 aa