Page 55 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

49
ราก

3 vascular cylinder (stele) เป็นเนื้อเยื่อที่เปลี่ยนแปลงมาจาก procambium ประกอบด้วย

- pericycle เป็นเนื้อเยื่อที่ไม่ใช่เนื้อเยื่อล าเลียง และเป็นเนื้อเยื่อชั้นนอกสุดของ stele อาจมี
1 ชั้น หรือมากกว่า ส่วนมากมีเพียง 1 ชั้นเป็นเนื้อเยื่อพวกพาเรนไคมา (ภาพที่ 3.7 และ 3.8) มีหน้าที่

แบ่งตัวเพื่อให้ก าเนิดรากแขนง (lateral root) และบางส่วนของ vascular cambium รวมทั้ง phyllogen

หรือ cork cambium

- เนื้อเยื่อล าเลียง ประกอบ primary xylem และ primary phloem โดยการเจริญขั้นแรกนั้น
การเรียงตัวของกลุ่มท่อล าเลียงอาหารจะแยกออกจากกันเป็นกลุ่มๆ อยู่บริเวณส่วนนอกใกล้กับ

pericycle ส าหรับกลุ่มท่อล าเลียงน้ าและเกลือแร่ อาจแยกออกจากกันเป็นกลุ่มสลับกับท่อล าเลียง
อาหาร หรืออาจจะมีเนื้อเยื่อยื่นเข้าไปในใจกลางของราก ท าให้เห็น primary xylem เป็นแฉก เรียกว่า

arch ในพืชใบเลี้ยงเดี่ยว กลุ่มท่อน้ าจะไม่ยื่นเข้าไปถึงใจกลางของราก โดยรากมีเนื้อเยื่อพาเรนไคมา

หรือ sclerenchyma อยู่ตรงกลาง เรียกว่า pith (ภาพที่ 3.7)

arch (แฉก) ของท่อน้ าเรียกว่า monoarch, diarch, triarch และ tetraarch เมื่อมี 1, 2, 3 และ

4 แฉก ตามล าดับ พืชใบเลี้ยงคู่ส่วนใหญ่มักมีไม่เกิน 4-5 arch (ภาพที่ 3.10) ขณะที่พืชใบเลี้ยงเดี่ยวมี
แฉกจ านวนมาก เรียกว่า polyarch ส าหรับ primary xylem ที่อยู่กันเป็นแฉกนั้นประกอบด้วยเซลล์ที่เกิด

ขึ้นมาก่อน และอยู่ใกล้ cortex เรียกว่า protoxylem ซึ่งเป็นเซลล์ที่แก่ตัวก่อนรากจะหยุดการยืดตัว ถัด
เข้าไปใจกลางรากจะเป็น primary xylem ที่เกิดภายหลัง เรียกว่า metaxylem ซึ่งจะแก่เมื่อการยืดตัวของ

เซลล์สิ้นสุดลง

passage cell

pericycle
endodermis

primary phloem

vascular cambium
primary xylem imary xylem
pr

ภาพที่ 3.10 ชั้นของ endodermis แสดง passage cell และ ชั้นของ stele แสดงเนื้อเยื่อต่าง ๆ ใน

โครงสร้างของรากพืชใบเลี้ยงคู่ที่ตัดตามขวาง

รศ. ดร. ลิลลี่ กาวีต๊ะ