Page 33 -
P. 33
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
copy right copy right copy right copy right copy right
copy right copy right copy right copy right copy right copy right
copy right copy right copy right copy right
21
ระหวางการฟอกสีดวยไฮโดรเจนเปอรออกไซด คาพีเอชของน้ําเยื่อจะคอยๆ ลดลง ซึ่งทําให
ประสิทธิภาพการฟอกสีลดลงดวย จึงตองเติมดางควบคุมพีเอชใหอยูในชวง 10-11 ในทางตรงกัน
copy right copy right copy right copy right copy right copy right
ขามการใชโซเดียมเปอรออกไซดตองเติมกรดซัลฟวริกเพื่อควบคุมพีเอช บางโรงงานจึงใชทั้ง
ไฮโดรเจนเปอรออกไซดและโซเดียมเปอรออกไซดรวมกัน เพื่อใหปรับพีเอชซึ่งกันและกัน
สารเปอรออกไซดสลายตัวงายและรวดเร็วมาก จึงตองเติมสาร Chelating agent เชน EDTA, ไตร
พอลิฟอสเฟต เปนตน และอาจเติมคลอรีน ไฮโปคลอไรต (Hypochlorite) หรือแคลเซียมคลอไรด
copy right copy right copy right copy right copy right copy right
เพื่อชวยเสริมประสิทธิภาพการจับอนุมูลโลหะของ Chelating agent
การฟอกสีดวยสารเปอรออกไซด ตองทําใหน้ําเยื่อมีเยื่อประมาณรอยละ 10-20 ปริมาณสารฟอกสีที่
ใชประมาณรอยละ 3-10 ความขาวสวางของเยื่อจะเพิ่มขึ้นตามความเขมขนของเปอรออกไซดที่ใช
และอาจสูงถึงรอยละ 80 แตไมควรใชสารเปอรออกไซดมากเกินไปเนื่องจากสิ้นเปลืองและเพิ่มตนทุน
การฟอกสีทําที่อุณหภูมิ 40-60 องศาเซลเซียส นาน 1-3 ชั่วโมง การใชเวลานานกวานี้ไมไดชวยให
เยื่อขาวสวางเพิ่มขึ้นเทาใดนัก
6.2 การฟอกสีและกําจัดลิกนิน (Bleaching and delignification)
การฟอกสีโดยกําจัดลิกนินออกไปดวย เปนวิธีที่นิยมใชกับเยื่อเคมีซึ่งมีลิกนินหลงเหลืออยูไมมาก
แตลิกนินเหลานี้มีคาการดูดกลืนแสง (Light absorbance) สูง ความขาวสวางจึงต่ํา โดยทั่วไปการ
สกัดเยื่อกระดาษดวยวิธีทางเคมี จะกําจัดลิกนินสวนใหญออกไปแตไมทั้งหมด เพราะหากตองการ
กําจัดลิกนินออกไปทั้งหมดจะตองใชเวลาสกัดเยื่อใน Cooking liquor นานมาก ทั้งนี้สารเคมีใน
Cooking liquor สามารถทําลายเซลลูโลสได การสกัดเยื่อยิ่งนานจะยิ่งทําใหเซลลูโลสถูกทําลายมาก
copy right copy right copy right copy right
ขึ้น ดังนั้นการกําจัดลิกนินสวนที่หลงเหลือเพื่อทําใหเยื่อสีคล้ําขาวสวางขึ้นนี้จึงใชการฟอกสีเขามา
เสริม แมวาสารเคมีที่ใชฟอกสีก็สามารถทําลายเซลลูโลสไดแตความรุนแรงนอยกวา
หลักการการฟอกสีและกําจัดลิกนินนี้จะใชสารออกซิไดสทําปฏิกิริยากับลิกนินในสภาพที่เปนกรด
เพื่อเปลี่ยนลิกนินเปนสารประกอบออกซิไดสซึ่งละลายไดดีในดาง ดังนั้นการฟอกสีและกําจัดลิกนินนี้
จึงมักเปนกระบวนการหลายขั้นตอน (Multistage bleaching) ยกเวนสารฟอกสีบางชนิดที่สามารถ
เปลี่ยนลิกนินเปนสารประกอบออกซิไดสในสภาพดางได จะสามารถฟอกสีไดในขั้นตอนเดียว เชน
การฟอกสีดวยไฮโปคลอไรต และเปอรออกไซด เปนตน กระบวนการฟอกสีและสารเคมีที่ใช มีดังนี้
6.2.1 คลอริเนชัน (Chlorination)
คลอรีนเปนสารฟอกเยื่อกระดาษที่ใชมานานแลว คลอรีนจะทําปฏิกิริยากับลิกนินไดเปนสารประกอบ
ที่ละลายไดดีในดาง ดังนั้นการฟอกสีดวยคลอรีนจึงตองตามดวยขั้นตอนการสกัดดวยดาง หรือ
copy right copy right copy right copy right