Page 26 -
P. 26
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
6
1. เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่ าทุ่งใหญ่นเรศวรและห้วยขาแข้ง (Thungyai-Huai Kha Khang
Wildlife Sanctuaries, 1991) ได้รับการประกาศขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลก ในปีพุทธศักราช 2534
เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าทุ่งใหญ่-ห้วยขาแข้งนับเป็นสถานที่ธรรมชาติแห่งแรกของประเทศไทย และภูมิภาค
เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ที่ได้เป็นมรดกโลก โดยมีคุณสมบัติการเป็นมรดกโลกตรงตามหลักเกณฑ์ 3 ข้อ
ดังนี้ ข้อที่ 8 เป็นตัวอย่างที่เด่นชัด ในการเป็นตัวแทนของขบวนการเปลี่ยนแปลงที่ส าคัญ ทางธรณีวิทยา
หรือวิวัฒนาการทางชีววิทยาและปฏิสัมพันธ์ของมนุษย์ต่อสิ่งแวดล้อมทางธรรมชาติที่ก าลังเกิดอยู่ เช่น
ภูเขาไฟ เกษตรกรรมขั้นบันได ข้อที่ 9 เป็นแหล่งที่เกิดจากปรากฏการณ์ทางธรรมชาติ ที่มีเอกลักษณ์หา
ยากหรือสวยงามเป็นพิเศษ เช่น แม่น ้า น ้าตก ภูเขา และ ข้อที่ 10 เป็นถิ่นที่อยู่อาศัยของสัตว์และพันธุ์พืช
ชนิดต่าง ๆ ที่หายาก หรือที่ตกอยู่ในสภาวะอันตราย แต่สิ่งที่มีชีวิตเหล่านั้นยังคงสามารถด ารงชีวิตอยู่ได้
ซึ่งรวมถึงระบบนิเวศอันเป็นแหล่งรวมความอุดมสมบูรณ์ของพืชและสัตว์ที่ทั่วโลกให้ความสนใจด้วย
เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่ าทุ่งใหญ่นเรศวรและห้วยขาแข้ง ประกอบด้วยผืนป่าอนุรักษ์ 3 แห่ง ได้แก่
1) เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าทุ่งใหญ่นเรศวรด้านตะวันตก 2) เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าด้านตะวันออก และ
3) เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง ครอบคลุมพื้นที่กว้างใหญ่ถึง 6,222 ตารางกิโลเมตร อยู่ในเขต
จังหวัดอุทัยธานี จังหวัดตาก และจังหวัดกาญจนบุรี นับเป็นป่าอนุรักษ์ที่มีพื้นที่กว้างใหญ่ที่สุดของ
ประเทศ ซึ่งประกอบด้วยสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมมีมากกว่า 120 ชนิด สัตว์ครึ่งบกครึ่งน ้า 41 ชนิด
สัตว์เลื้อยคลาน 90 ชนิด ปลา 107 ชนิด และนก 401 ชนิด สัตว์หลายประเภทเป็นสัตว์ที่หายากและก าลัง
ถูกคุกคาม จากการศึกษาที่อาศัยอยู่ในผืนป่าแห่งนี้ พบว่า มีสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมจ านวนมากถึงร้อยละ 33
ของจ านวนสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมที่พบได้ในแผ่นดินทางเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ในจ านวนสัตว์ป่าที่
กล่าวถึงนั้น มี 28 ชนิดเป็นสัตว์หายากและก าลังถูกคุกคาม ประกอบด้วยสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม 15 ชนิด
สัตว์เลื้อยคลาน 4 ชนิด และนก 9 ชนิด เช่น ควายป่า เสือโคร่ง เสือด า เสือลายเมฆ วัวแดง กระทิง
สมเสร็จ เลียงผา หมาไน ชะนีมือขาว ลิงอ้ายเงี้ยะ นกยูงไทย นกเงือกคอแดง เป็นต้น
เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่ าทุ่งใหญ่นเรศวรและห้วยขาแข้ง เป็นผืนป่าภายใต้พระราชบัญญัติสงวนและ
คุ้มครองสัตว์ป่า พุทธศักราช 2503 (ปรับปรุงแก้ไขปีพุทธศักราช 2535) ซึ่งมีวัตถุประสงค์ส าคัญเพื่อการ
คุ้มครองสัตว์ป่าที่นับวันจะลดจ านวนลงไปเรื่อย ๆ กฎหมายฉบับนี้จึงมีความเข้มงวดยิ่งกว่ากฎหมายป่าไม้
ฉบับอื่น ๆ หน่วยงานที่มีหน้าที่รับผิดชอบในการบริหารจัดการโดยตรง คือ ส านักอนุรักษ์ทรัพยากร
ธรรมชาติ กรมป่าไม้ ความงามของทุ่งใหญ่ ได้แก่ หญ้าคา หญ้าโขมง ไม้ยืนต้นจ าพวกกระโน เก็ดแดง
ขึ้นอยู่ห่าง ๆ แต่พันธุ์ไม้ส าคัญ และเป็นเอกลักษณ์ของทุ่งหญ้าที่นี่คือ เป้ งดอย ซึ่งเป็นไม้ตระกูลปาล์ม
และปรงเขา จัดเป็นพันธุ์ไม้ดึกด าบรรพ์ ที่มีอยู่บนโลกมาหลายล้านปี
2. ผืนป่ าดงพญาเย็น-เขาใหญ่ (Dong Phayayen - Khao Yai Forest Complex, 2005) อุทยาน
แห่งชาติเขาใหญ่ ปางสีดา ทับลาน ตาพระยา และเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าดงรัก ได้รับการประกาศ
