Page 88 -
P. 88
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
4
รูปแบบและลักษณะพลวัตความยากจน
4.2.2 ทุนทรัพยากรมนุษย์และแรงงาน (human capital)
ในการวิเคราะห์ทุนมนุษย์จะพิจารณาจากระดับการศึกษาของหัวหน้าและสมาชิก
ครัวเรือนโดยเฉพาะอย่างยิ่งที่อยู่ในวัยแรงงาน พบว่า จากตารางที่ 4.3 ชี้ให้เห็นว่าครัวเรือน
โดยรวม มีระดับการศึกษาเพิ่มสูงขึ้น โดยการศึกษาของหัวหน้าครัวเรือนเพิ่มขึ้นเล็กน้อยจาก
เฉลี่ย 3 ปี เป็น 4.8 ปี ในขณะที่การศึกษาของสมาชิกในครัวเรือนในวัยแรงงานมีการศึกษาโดย
เฉลี่ยเพิ่มขึ้นสูงจาก 4.2 ปี เป็น 7.0 ปี โดยเมื่อแยกตามระดับการศึกษา พบว่า สมาชิกครัวเรือนใน
วัยแรงงานที่จบการศึกษาในระดับประถมศึกษามีสัดส่วนลดลงเกือบครึ่งเมื่อเทียบกับจำนวน
สมาชิกครัวเรือนทั้งหมด คือ จากประมาณร้อยละ 70.7 ในปี 2531 เป็นร้อยละ 49 ในปี 2552 ใน
ขณะที่ผู้ที่จบการศึกษาในระดับมัธยมศึกษาทั้งตอนต้นและตอนปลาย และระดับมหาวิทยาลัย
มีสัดส่วนเพิ่มขึ้นอย่างชัดเจน โดยเฉพาะอย่างยิ่งในระดับมัธยมศึกษาตอนต้น มีสัดส่วนสมาชิกใน
วัยแรงงานจบการศึกษาเพิ่มขึ้นมาก จากร้อยละ 5.3 ในปี 2531 สูงขึ้นเป็นร้อยละ 33.3 ในปี 2552
มีเพียงร้อยละ 1.3 ที่ไม่จบการศึกษาในระดับประถมศึกษา ซึ่งสอดคล้องกับข้อมูลจากผลการ
ศึกษาของ Booth (1997) ในช่วงปี 2526 ถึง 2533 ว่ามีผู้เข้าเรียนในระดับมัธยมศึกษาตอนต้น
ต่ำมากประมาณร้อยละ 2.6 โดยอธิบายว่าครัวเรือนส่วนใหญ่โดยเฉพาะที่อยู่ในชนบทไม่สามารถ
ส่งเสียบุตรหลานให้เข้าเรียนต่อในโรงเรียนระดับมัธยมซึ่งตั้งอยู่ในตัวเมืองได้ เนื่องจากมีต้นทุน
ค่าใช้จ่ายที่ค่อนข้างสูง ทั้งค่าเล่าเรียน และค่าเดินทางมาก ในปัจจุบัน สัดส่วนของผู้ที่จบการ
ศึกษาในระดับมัธยมศึกษามากขึ้น ส่วนหนึ่งเนื่องจากระบบการศึกษาภาคบังคับของไทยที่ให้
เปลี่ยนจากระดับประถมศึกษาปีที่ 6 ในปี 2521 และปรับเพิ่มเป็นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ในปี 2540
อย่างไรก็ดี สมาชิกครัวเรือนที่อยู่ในกำลังแรงงานเกือบครึ่งหนึ่งจบการศึกษาในระดับประถม
ศึกษา ในขณะที่ผู้ที่จบการศึกษาในระดับสูงกว่าประถมศึกษามีแนวโน้มออกไปหางานทำนอก
พื้นที่มากกว่าที่จะอาศัยและทำงานภาคเกษตรในพื้นที่
87
