Page 48 -

โครงการพัฒนาหนังสืออิเล็กทรอนิกส์เฉลิมพระเกียรติ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี

สัทวิทยา : การวิเคราะหระบบเสียงในภาษา บทที่ 4 สัทลักษณ 41

4.2.5 การเคลื่อนโคนลิ้น (Advanced/Retracted Tongue Roots)

มีสัทลักษณที่เรียกวา Advanced Tongue Root หรือ [ATR] ที่ใชอธิบายเสียงที่เกิดจาก

การเคลื่อนโคนลิ้นไปดานหนาคอ [+ATR] ขยายชองคอสวนปลายที่หลังคอ (pharyngeal cavity)
หรือเคลื่อนหดไปดานหลัง [-ATR] ทําใหชองคอสวนปลายที่ผนังคอแคบลง

ภาษาที่ใชฐานกรณในสวนนี้ ไดแก ภาษาอัฟริกันตางๆ เชน อิกโบ (Igbo) อาคาน
(Akan) เปนตน เดิมนักสัทศาสตรเขาใจวา การเคลื่อนโคนลิ้นนี้เปนลักษณะการออกเสียงที่เหมือนกับ

การออกเสียงสระในภาษาตระกูลเยอรมัน (Germanic Language) ที่มีสระเกร็งหรือตึง (tense) และสระ
คลายหรือหยอน (lax) ไดแกภาษาอังกฤษ เปนตน และไดมีสัทลักษณ [tense] สําหรับใชอธิบายเสียงสระคู
เสียงตางๆ ที่มีความสูงของลิ้น (tongue height) และความเปนหนาหลังของลิ้นในจุดสูงสุดในชองปาก

(backness) ใกลเคียงกัน เชน คูเสียง i และ + , u และ 7 เปนตน นักสัทศาสตรในปจจุบัน ไดแกปเตอร
แลดเดอโฟกและไออัน แมดดิสัน (Ladefoged and Maddieson, 1996) จอหน เอสลิง (John Esling ,1996)
ไดคนพบจากการศึกษาคลื่นเสียงและเอ็กซเรยวา ความตางของคูเสียงในเรื่องความตึง (tenseness) เชน

เสียงสระในภาษาอังกฤษนี้ เปนเพียงความแตกตางของ 2 ตัวแปร คือความสูงและความเปนหนาหลังของ
จุดสูงสุดของลิ้นในชองปากเทานั้น แตความตางของการเคลื่อนโคนลิ้นไปดานหนา หรือหลัง (advanced /

retracted tongue root) เปนความตางของความเปนหนาหลังของโคนลิ้น และระดับสูงต่ําของกลอง
เสียง (larynx height) ซึ่งนาจะเปนผลจากการบีบรัดตัวของกลามเนื้อที่กลองเสียง (aryepiglottic sphincter)
ในทํานองเดียวกับการออกเสียงที่ผนังคอ (pharyngeal sound) แตมีความตางกันในระดับความมากนอย

ของความเปนหนาหลังของโคนลิ้นและความสูงต่ําของกลองเสียง

สัทลักษณที่ใชในการเขียนสัทอักษร สําหรับเสียงที่เกิดจากการเคลื่อนโคนลิ้น [±ATR]
เปนดังนี้
C หรือ V = [+ATR]

เคลื่อนโคนลิ้นไปดานหนาคอ (Advanced Tongue Root)
C หรือ V = [-ATR]
เคลื่อนโคนลิ้นไปดานหลังคอ (Retracted Tongue Root)