Page 13 -

โครงการพัฒนาหนังสืออิเล็กทรอนิกส์เฉลิมพระเกียรติ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี

6 สัทวิทยา : การวิเคราะหระบบเสียงในภาษา บทที่ 1 สัทวิทยาเพิ่มพูน

1.2 สัทวิทยาเพิ่มพูน (Generative Phonology)

ในการศึกษาระบบเสียงในภาษา นักสัทวิทยาจําเปนตองมี “เครื่องมือ” ที่ใชวิเคราะหระบบเสียง
ภาษาเปรียบเสมือนวัตถุดิบที่มีอยู ทฤษฎีการวิเคราะหภาษาเปรียบเสมือน “เครื่องมือ” ที่นํามาใช

วิเคราะหระบบตางๆ ของภาษา ผลการวิเคราะหจะละเอียดถี่ถวนและการวิเคราะหจะมีประสิทธิภาพสูง
เพียงใด ขึ้นอยูกับตัวทฤษฎีที่นักภาษาศาสตรนํามาใช ทฤษฎีอาจจะมีความแตกตางกันในจุดประสงค
ของการวิเคราะหภาษา ทฤษฎีสัทวิทยาเพิ่มพูนเปนแนววิเคราะหระบบเสียงของภาษาแนวหนึ่งที่ใช

ไดผลดี และใหผลวิเคราะหที่สอดคลองกับความเปนจริงทางจิตวิทยาของผูพูดภาษาแม (psychological
reality of native speakers)

สัทวิทยาเพิ่มพูนพัฒนาตอจากทฤษฎีสัทวิทยาโครงสราง (Structuralism) ซึ่งเฟองฟูในยุโรป

และอเมริกาในศตวรรษที่ 19 ทฤษฎีโครงสรางตั้งอยูบนฐานของจิตวิทยาพฤติกรรมนิยม (Behaviorism)
โดยเนนการเรียนรูภาษาในลักษณะการตอบสนองตอสิ่งเราและการเทียบเคียงโครงสราง (analogy)
ทฤษฎีเพิ่มพูนมีแนวคิดพื้นฐานมาจากจิตวิทยาปริชาน (Cognitive psychology ) โดยเนนความสามารถ

ทางภาษาที่อยูภายใน (สมอง) ของผูพูด/ผูฟง (Mentalist view) และพฤติกรรมทางภาษาที่แสดงถึง
ความเปนจริงทางจิตวิทยาของผูพูด (psychological reality) เอ็ดเวิรด แซปเพียร (Edward Sapir) ชาว
อเมริกันเปนผูเริ่มศึกษาความเปนจริงทางจิตวิทยาของผูพูดภาษาอินเดียนแดงภาษาซารซี (Sarcee) ใน

ประเทศแคนนาดา (Kentowicz 1994 : 2-4) และไดนําเสนอผลการศึกษาในบทความเรื่อง “The
Psychological Reality of Phoneme”

ในป ค.ศ. 1933 แซปเพียร พบวาคํา 2 คําที่พองเสียงกัน [dini] ‘อันนี้ (this one)’ และ [dini]
‘มันทําใหเกิดเสียง (it makes a sound)’ ผูพูด/ผูฟงภาษาแมสามารถจําแนกความแตกตางได เนื่องจาก

คําทั้งสองมีหนวยเสียงที่ตางกันในสมองของผูพูด/ผูฟง คือ [dini] ‘อันนี้ (this one)’ มาจาก /dini/
ขณะที่ [dini] ‘มันทําใหเกิดเสียง (it make sound)’ มาจาก / dinit / และหนวยเสียง /t/ ไมปรากฏ
เปนเสียงในการพูด คือถูกลบทิ้งกอนพูดในคําเดี่ยวและจะปรากฏตัวเมื่อมีหนวยคํามาตอทาย

เชน [diniti] “relative form” ของ ‘มันทําใหเกิดเสียง (it makes a sound)’ หนวยเสียง / t / จึงเปนจริง
ในสมองของผูพูด/ผูฟงภาษาแม แตผูพูด/ผูฟงจะพูดหรือไดยินเสียง / t / หรือไม ขึ้นอยูกับตําแหนง
และบริบทของการใชคําวา /dinit/ ในภาษา

แนวคิดในเรื่องความเปนจริงทางจิตวิทยาของผูพูดภาษาแม จึงเปนแนวคิดที่พัฒนามาเปนทฤษฎี
เพิ่มพูน โดยจําแนกหนวยเสียงในสมองกับเสียงที่พูดจริงและไดยินจริงและมีกฎเกณฑทางเสียงเชื่อมโยง

ระหวางหนวยเสียงและเสียง