Page 11 -
P. 11
โครงการพัฒนาหนังสืออิเล็กทรอนิกส์เฉลิมพระเกียรติ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี
4 สัทวิทยา : การวิเคราะหระบบเสียงในภาษา บทที่ 1 สัทวิทยาเพิ่มพูน
1.1.2 หนวยเสียง (Phonological Representation หรือ Phoneme)
หนวยเสียง คือเสียงในลักษณะที่เปนนามธรรม ซึ่งเปนหนวยเอกเทศ (discrete unit)
แตละหนวยเสียงมีคุณสมบัติที่แตกตางจากหนวยเสียงอื่นๆ ในหนาที่และการสัมพันธกับความหมาย
ในระบบเสียงของภาษา หนวยเสียงแตละหนวยเปนจริงในทางจิตวิทยาคือมีตัวตนจริง
(psychologically real) ในสมองของผูพูดและผูฟง และมีคุณสมบัติที่ไมเปลี่ยนแปร (invariant) คือเปน
หนวยที่มีคุณลักษณะที่คงที่ในสมองของผูพูดและผูฟง
ความแตกตางระหวางเสียงในลักษณะรูปธรรม (phonetic representation) และหนวย
เสียงในลักษณะนามธรรม (phonological representation) เปนดังนี้
เสียง หนวยเสียง
(Phonetic representation) (Phonological representation หรือ Phoneme)
1 คือเสียงที่ผูพูดเปลงออกมาจริง ซึ่งอาจแปรตามเสียงในบริบท 1 คือเสียงที่เปนนามธรรมในสมองที่ผูพูดตั้งใจจะเปลง
2 คือกายภาพของเสียงที่เกิดจริงซึ่งอาจแปรตามเสียงในบริบท 2 ไมแปรผันในสมองของผูพูดและผูฟง
3 คือเสียงที่ปอนเขาระบบโสตของผูฟง 3 คือหนวยเสียงที่ผูฟงรับรูจากการตีความ
จากเสียงที่ไดยิน
นักสัทวิทยาเพิ่มพูนใชเครื่องหมาย [ ] สําหรับเสียงที่พูดหรือไดยิน และใชเครื่องหมาย / /
สําหรับหนวยเสียง แตปจจุบันอาจจะไมนิยมใชเครื่องหมาย / / สําหรับหนวยเสียงและจะใช
เครื่องหมาย [ ] เดียวกัน สําหรับเสียงและหนวยเสียง
ตัวอยางเชน ‘ can’t ’ ในภาษาอังกฤษ (English) มีรูปลึกของหนวยเสียง (ในสมองของผูพูด)
ดังนี้ / kænt / แตในการออกเสียงจริงเสียงที่พูดและที่ไดยินจะมีสระ [æ¿] ที่เปนเสียงกึ่งนาสิกตามบริบท
ดังนี้ [kæ¿nt] เสียง [æ¿ ] จัดเปนเสียงแปรของหนวยเสียง / æ / และผูฟงรับรูและตีความเปน / kænt /
‘ can’t ’ ไดถูกตอง
ยังมีเสียงแปรในอีกลักษณะหนึ่งที่มีการแปรเสียงตามบริบทเปนเสียงตั้งแต 2 เสียง
ขึ้นไป แตเสียงแปรเหลานี้เปนหนวยเสียงเดียวกัน ตัวอยางเชนเสียง [ p ] และ [ p ] ในภาษาอังกฤษ ตาง
h
ก็เปนเสียงแปรของหนวยเสียง / p / เดียวกัน โดยแยกบริบทที่เกิดของเสียงแปรแตละเสียงอยางชัดเจน
คือเสียง [p ] จะเกิดในตําแหนงตนพยางคเสมอ เชน ‘pain ’ ออกเสียงเปน [p ] หรือ ‘pie’ ออกเสียง
h
h
เปน [p ] และเสียง [p] จะเกิดในตําแหนงหลังเสียง [s] ในตนพยางคเสมอเชน ‘Spain’ ออกเสียงเปน
h
[p ] หรือ ‘spy’ ออกเสียงเปน [p]