Page 7 -
P. 7
ิ
์
ิ
ื
ิ
ิ
โครงการหนังสออเล็กทรอนกสด้านการเกษตร เฉลมพระเกียรตพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
v
ความน่าจะเป็นที่ครัวเรือนจะอยู่กลุ่มกลยุทธ์ที่ด้อยที่สุด แต่บทบาทต่อการเลื่อนอันดับกลยุทธ์การดำรงชีพ
ให้สูงขึ้นนั้นยังไม่ชัดเจนหรือมีผลกระทบค่อนข้างน้อย เกษตรกรจำเป็นต้องลงทุนเพื่อพัฒนาระบบการ
ผลิตให้หลากหลายและมีประสิทธิภาพมากขึ้น ดังจะเห็นได้ว่าครัวเรือนในกลุ่มรายได้สูงมีการลงทุนใน
ทรัพย์สินทางการเกษตรในระดับสูงและมีความหลากหลายในการผลิต แต่หากการส่งเสริมให้เกษตรกรมี
ที่ดินทำกินที่มีเอกสารสิทธิ์รับรองทำได้ยากหรือทำได้อย่างจำกัด ภาครัฐอาจต้องพจารณากลไกที่สามารถ
ิ
สร้างแรงจูงใจให้เกิดการลงทุนเพื่อยกระดับการผลิตในที่ดินเช่าเพราะครัวเรือนยากจนส่วนมากไม่มีที่ดิน
เป็นของตนเองและจำเป็นต้องอาศัยการเช่าที่ดินทำเพอทำกิน
ื่
ประการที่สาม การกำกับและติดตามการใช้เงินกู้ให้เป็นไปตามวัตถุประสงค์การกู้ยืมจะช่วยให้
ครัวเรือนสามารถยกระดับฐานะทางเศรษฐกิจได้ในระยะยาว เนื่องจากพบว่าครัวเรือนที่มีการนำเงินกู้ไป
ใช้ในกิจกรรมทางการเกษตรหรือซื้อทรัพย์สินที่สามารถนำไปสร้างรายได้จะมีโอกาสเลื่อนอันดับสู่กลยุทธ์ที่
สูงขึ้นได้มากขึ้นกว่าครัวเรือนที่ใช้เงินกู้เพอวัตถุประสงค์อื่นหรือผิดวัตถุประสงค์ นอกจากนี้ แม้ว่าครัวเรือน
ื่
สามารถเข้าถึงแหล่งเงินกู้ระยะสั้นได้คอนข้างทั่วถึงซึ่งส่วนมากมักอาศัยการใช้บุคคลอื่นค้ำประกันเงินกู้ แต่
่
หนี้สินระยะสั้นนี้เองกลับส่งผลลบต่อโอกาสในการเลื่อนอันดับกลยุทธ์การดำรงชีพ ปัญหาหนี้สินระยะสั้นนี้
จำเป็นต้องมีการศึกษาเพิ่มเติมในอนาคต เพราะเกษตรกรอาจสามารถเลื่อนสู่กลยุทธ์อันดับที่ดีขึ้นหาก
สามารถเข้าถึงเงินกู้เพื่อการเกษตรระยะยาวที่มีวงเงินสูง เพื่อนำไปใช้ในการลงทุนด้านเครื่องจักรกล
เทคโนโลยีทางการเกษตร และการพัฒนาที่ดิน แต่อุปสรรคที่สำคัญก็ยังคงเป็นเรื่องของหลักทรัพย์ค้ำ
ี
ประกัน เนื่องจากเกษตรกรรายย่อยไม่มที่ดินมากพอที่จะนำมาใช้เป็นหลักทรัพย์ค้ำประกัน ดังนั้นจึงควรมี
การพิจารณาประเด็นการออกเอกสารสิทธิที่ดินเพื่อใช้ในการทำธุรกรรมทางการเงินควบคู่ไปด้วย
ประการที่สี่ ความเสี่ยงในการผลิตและความผันผวนของรายได้ในภาคเกษตรเป็นอุปสรรคสำคัญ
ต่อการยกระดับรายได้ครัวเรือน จำเป็นต้องมีมาตรการเพื่อแก้ไขปัญหาภัยธรรมชาติและราคาผลผลิต
ตกต่ำ ซึ่งควรประกอบด้วยมาตรการทั้งระยะสั้น ระยะกลาง และระยะยาว เพื่อเสริมสร้างความสามารถใน
การฟื้นตัวของครัวเรือนภายหลังวิกฤตหรือความผันผวนของรายได้ที่รุนแรง มาตรการระยะสั้นควรเน้นที่
การให้ความช่วยเหลืออย่างทันท่วงทีเพื่อให้ครัวเรือนยังคงสามารถดำรงชีวิตตามปกติต่อไปได้ เช่น
ดอกเบี้ยพิเศษหรือเงินกู้ฉุกเฉิน เงินเยียวยาจากภัยพิบัติ ระบบการจัดการน้ำในวิกฤตภัยแล้งหรือน้ำท่วม
เป็นต้น มาตรการระยะกลางควรเน้นส่งเสริมการเรียนรู้และสร้างความร่วมมือระหว่างผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย
รวมถึงการมีส่วนร่วมของคนในชุมชนในการตัดสินใจเนื่องด้วยสภาพแวดล้อมในการผลิตของแต่ละพื้นที่
อาจมีความแตกต่างกันสูง เพื่อให้เกิดการปรับตัวของเกษตรกรซึ่งสามารถนำไปสู่การสร้างรายได้ที่
หลากหลายและมั่นคง ขณะเดียวกันภาครัฐก็จำเป็นต้องลดมาตรการให้ความช่วยเหลือที่เป็นปัจจัย
ขัดขวางการปรับตัวของเกษตรกร มาตรการระยะยาวมุ่งเน้นให้เกิดการเปลี่ยนรูปแบบการผลิตและการ
ดำรงชีพให้ทันยุคสมัยซึ่งครอบคลุมการวางแผนการผลิตในรูปแบบเกษตรอัจริยะ การนำข้อมูลที่เกี่ยวข้อง
มาใช้ในการคาดคะเนความเสี่ยงเพื่อประกอบการวางแผนการผลิต รวมถึงการพัฒนางานวิจัยที่เกี่ยวข้อง
เพื่อนำมาถ่ายทอดและใช้ประโยชน์
