Page 108 -

์
ื
ิ
ิ
ิ
ั
ุ
ิ
โครงการหนังสออเล็กทรอนกส เฉลมพระเกียรตสมเด็จพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกุมาร ี
หลักฐานล้านนาในเอกสารโบราณจีน
ิ
ต าแหน่ง เป็นต าแหน่งรองของไท่ฉังชง มีไท่ฉังซื่อเซ่าชง 1 คนที่ได้รับมอบหมายให้ก ากับ
ิ
ส านักซื่ออี๋ ข้อความที่ขีดเส้นใต้นั้นไม่เกี่ยวกับล้านนาโดยตรง แต่ผู้แปลเห็นว่าเกี่ยวข้องกับ
ล้านนาเพราะสยามมีพรมแดนติดกับล้านนา จึงคัดอักษรจีนมาเพิ่มและแปลไว้
ส านักซื่ออี๋（四夷馆）ในสมัยโบราณจีนเรียกชนเผ่าต่างๆ นอกจีนโดยประกอบกับทิศ
ว่า หนานหมาน（南蛮）- พวกหมานทางใต้ เป่ยตี๋（北狄）- พวกตี๋ทางเหนือ ซีหรง（西
戎）-พวกหรงทางตะวันตก และตงอี๋（东夷）- พวกอี๋ทางตะวันออก บางครั้งก็ใชเรียก
้
ี๋
รวมทั้งหมานอี๋หรงตี๋ ว่า หมานอี๋（蛮夷）- พวกหมานพวกอ หรือ ซื่ออ（四夷）- พวกอทั้ง
ี๋
ี๋
ี๋
สี่ ส านักซื่ออเป็นหน่วยงานที่จัดตั้งขึ้นเพื่อแปลภาษาชนชาติส่วนน้อยตามชายแดนและภาษา
เพื่อนบ้าน ส านักซื่ออี๋ จึงหมายถึงส านักแปลภาษาที่เกี่ยวข้องกับชนเผ่าต่างๆ หรือชาติต่างๆ
ส านักซื่ออี๋ตั้งขึ้นปีที่ 5 แห่งรัชศกหย่งเล่อ ตรงกับปี ค.ศ.1407 / พ.ศ.1950 ที่ท าการอยู่

ที่ปักกิ่ง แรกตั้งสังกัดส านักบัณฑิตฮั่นหลิน（翰林院）ต่อมามอบหมายให้ไท่ฉังซื่อเซ่าชง
ิ
เป็นผู้ก ากับดูแล เมื่อแรกตั้งแบ่งเป็น 8 ส านักภาษา ได้แก่ เหมิงกู่ หนี่ว์จื๋อ ซีฟาน ซีเทียน หุย

ั
หุย ไป่อี๋ เกาชง และเหมี่ยนเตี้ยน เหมิงกู่（蒙古）คือมองโกล หนี่ว์จื๋อ คือหนี่ว์เจิน（女
真）ของชนเผ่าหนี่ว์เจินซึ่งต่อมาเปลี่ยนชอเป็นหม่านโจว（满洲）หรือแมนจูในปี ค.ศ.
ื่
1636 / พ.ศ.2179 ซีฟาน（西番）หมายถึงทิเบต ซีเทียน（西天）คือสันสกฤต หุยหุย
ั
（回回）คือเปอร์เซีย ไป่อี๋（百夷）คืออี๋ร้อยจ าพวก ในที่นี้คือไต เกาชง（高昌）
หมายถึงฉาเหอไถ（察合台）ภาษาฉาเหอไถเป็นภาษาเผ่าทูเจ๋ว์ (เติร์ก) ชนิดหนึ่งซึ่งเคย
แพร่หลายในอาณาจักรข่านฉาเหอไถของจักรวรรดิมองโกล ภาษาฉาเหอไถเป็นภาษาถิ่นทาง

ี
ตะวันออกเฉียงใต้ของเผ่าทูเจ๋ว์ เคยเป็นภาษาที่แพร่หลายในหมู่พ่อค้าในเอเชยกลาง และได้
่
พัฒนากลายเป็นภาษาถิ่นอื่น เชนภาษาเหวยอู๋เอ่อร์ ภาษาอุซเบกิสถาน ต่อมาชาวรัสเซียเข้า
มาในเอเชียกลางมาก ภาษาฉาเหอไถได้สูญหายไป ส่วนเหมี่ยนเตี้ยน（缅甸）นั้นคือพม่า

81