Page 82 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

พจนานุกรมศัพท์ปุ๋ยและธาตุอาหารพืช

cadmium แคดเมียม : ธาตุพิษประเภทโลหะหนัก สัญลักษณ์ธาตุ Cd น�้าหนักอะตอม 112.4 มีในดิน
ประมาณ 0.4 มก.Cd/กก. พบในหินฟอสเฟต 1-87 มก.Cd/กก. ขึ้นอยู่กับแหล่งผลิต หากมีสูงก็
อาจเจือปนในปุ๋ยฟอสเฟตที่ผลิตก็ได้ แคดเมียมมีผลเสียต่อสุขภาพของมนุษย์มากกว่าโลหะหนักอื่น ๆ
เป็นสาเหตุของโรค Itai-Itai (ภาษาญี่ปุ่น) ในมนุษย์ ปุ๋ยอินทรีย์ที่ขอขึ้นทะเบียนต้องมีแคดเมียม

ไม่เกิน 5 มก./กก.
caffeic acid กรดแคฟเฟอิก : อนุพันธ์ของ xanthine (2,6-dihydroxypurine) ซึ่งรากพืชขับออกมา
สู่ดิน เพื่อรีดิวซ์สารประกอบเฟอริกให้เป็นเฟอรัส ช่วยเพิ่มความเป็นประโยชน์ของเหล็กในดิน
caking กำรจับตัวเป็นก้อน : กระบวนการที่เม็ดปุ๋ยดูดความชื้นจนผิวเม็ดปุ๋ยละลาย แล้วเม็ดข้างเคียง

เชื่อมกันและเกาะตัวกันด้วยสะพานเกลือ (salt bridge) จนกลายเป็นก้อนเมื่อแห้ง (ภาพที่ C1)
ท�าให้ปุ๋ยสูญเสียความคล่องตัวในการลื่นไหล สาเหตุของการจับตัวเป็นก้อนของปุ๋ยคือ ความชื้น
รอบเม็ดปุ๋ยสูงกว่าค่าความชื้นสัมพัทธ์วิกฤติิิิของปุ๋ยนั้น (ดูเพิ่มใน salt bridge)

ภำพที่ C1 การจับตัวเป็นก้อนของปุ๋ยแอมโมเนียมซัลเฟต

calcareous soil ดินเนื้อปูน : ดินด่างซึ่งมีแคลเซียมคาร์บอเนตอิสระหรือเกลือคาร์บอเนตอื่น ๆ ปริมาณ
10 ก./กก.ขึ้นไป เมื่อหยดกรดไฮโดรคลอริกเจือจางจะเกิดฟอง มักมีปัญหาขาดธาตุเหล็ก ทองแดง

แมงกานีส และ/หรือสังกะสี
calcicole พืชทนด่ำง : พืชที่สามารถเจริญเติบโตได้ในดินเนื้อปูน
calcifuge พืชไม่ทนด่ำง : พืชที่เป็นอันตรายหรือตายเมื่อปลูกในดินเนื้อปูน
calcined phosphate ฟอสเฟตเผำ : หินฟอสเฟตที่ผ่านการเผา เพื่อก�าจัดสารอินทรีย์ เปลี่ยนแคลเซียม
คาร์บอเนตเป็นแคลเซียมออกไซด์และลดฟลูออรีน แล้วน�าไปใช้เป็นวัตถุดิบในการผลิตกรดฟอสฟอริก

เกรดสูง
calcined rock หินเผำ : หินที่เผาในอุณหภูมิสูงจนองค์ประกอบทางเคมีเปลี่ยนแปลง เช่น หินปูนเผา
และหินฟอสเฟตเผา

calcite แคลไซต์ : แร่ซึ่งมี CaCO เป็นองค์ประกอบ แร่หลักของหินปูน
3

82 40 ปี
สมาคมดินและปุ๋ยแห่งประเทศไทย