Page 6 -
P. 6
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์
โครงการศึกษาการฟื้นตัวของทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่งช่วงวิกฤติการณ์โควิด-19 และแนวนโยบายเพื่อการใช้ประโยชน์ด้านการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน
และขีดความสามารถในการรองรับด้านสิ่งอำนวยความสะดวก (Facility Carrying Capacity: FCC)
รวมถึงข้อเสนอด้านมาตรการการท่องเที่ยวจากการเก็บข้อมูลโดยการสัมภาษณ์เชิงลึกหน่วยงานภาคส่วน
ต่าง ๆ ทั้งภาครัฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชนในพื้นที่ศึกษา
ผลการศึกษาการฟื้นตัวของทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่งในช่วงวิกฤติการณ์โควิด-19
ผลการศึกษาพบว่าความสัมพันธ์ของจำนวนนักท่องเที่ยวที่ลดลงเป็นไปในทิศทางเดียวกันกับ
ปริมาณขยะที่ลดลง คุณภาพน้ำทะเลชายฝั่งที่ดีขึ้น และความงดงามของชายหาดกลับคืนมา
ในขณะเดียวกัน ทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่งก็ไร้การรบกวนจากนักท่องเที่ยวและกิจกรรมของมนุษย์
จึงเป็นโอกาสที่ทรัพยากรทางทะเลได้มีเวลาพักฟื้นกลับสู่สภาพธรรมชาติ ซึ่งผลการศึกษาพบว่าการฟื้นตัว
ของทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่งในช่วงวิกฤติการณ์โควิด-19 เช่น หาดป่าตอง สามารถเห็นการ
เปลี่ยนแปลงได้ชัดเจนว่าหาดทรายสะอาดขึ้น ไร้ขยะ น้ำทะเลเป็นสีฟ้าครามใสสะอาดและมีปลาตัวเล็ก ๆ
ว่ายเข้ามาใกล้ชายหาดมากขึ้น หรือพื้นทรายบริเวณหน้าหาดอ่าวมาหยามีความนุ่มฟูและไม่อัดแน่น
หลังจากประกาศปิดอ่าวแสดงให้เห็นได้ชัดเจนว่ามีการฟื้นตัวได้ดีในระดับหนึ่ง ส่วนทรัพยากรปะการังที่
เห็นได้ชัดคือไม่มีสิ่งรบกวน ปริมาณขยะในแนวปะการังลดลง มีฝูงปลาเล็ก ๆ เข้ามาในแนวปะการังมาก
ขึ้น และการฟื้นตัวของปะการังจากการฟอกขาวดีขึ้นถึงแม้ว่าอุณหภูมิน้ำทะเลยังคงสูงอยู่แต่มีปัจจัย
ผลกระทบด้านมลพิษที่จะไปกระตุ้นลดน้อยลง
ส่วนสัตว์น้ำโดยเฉพาะสัตว์ทะเลหายากและใกล้สูญพันธ์อาจไม่ได้ฟื้นตัวมากขึ้นในช่วง พ.ศ. 2563
แต่สามารถพบเจอได้บ่อยขึ้นหรือฝูงใหญ่ขึ้น เช่น พบเจอวาฬเพชฌฆาตดำฝูงใหญ่ 10 -15 ตัว เป็นครั้ง
แรกในเขตอุทยานแห่งชาติหมู่เกาะลันตา จังหวัดกระบี่ หรือเจอฉลามหูดำนับร้อยตัวที่หมู่เกาะห้องและ
อ่าวมาหยาและมีจำนวนเพิ่มขึ้นเมื่อเทียบกับปีที่ผ่าน ๆ มา พบฝูงพะยูน คู่พะยูนแม่ลูก และเต่าทะเล
ออกมาว่ายน้ำและโผล่ขึ้นมาหายใจให้เห็นมากขึ้นที่เกาะลิบง หรือการกลับมาวางไข่อีกครั้งในรอบ 20 ปี
ของเต่าตนุบนเกาะลิบง ปรากฏการณ์ดังกล่าวบ่งบอกถึงการพบเจอสัตว์น้ำได้บ่อยขึ้นเมื่อนักท่องเที่ยวและ
กิจกรรมการท่องเที่ยวลดลงในช่วงสถานการณ์การแพร่ระบาดของโควิด-19 ดังนั้น จึงสามารถสรุปได้ว่า
การควบคุมปริมาณกิจกรรมการท่องเที่ยวทางทะเลให้อยู่ในระดับที่เหมาะสมสามารถนำไปสู่การฟื้นตัว
และการใช้ประโยชน์อย่างยั่งยืนของทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่งในระยะยาว
ผลการศึกษาขีดความสามารถในการรองรับด้านการท่องเที่ยว (Carrying Capacity) และมาตรการ
กำกับกิจกรรมด้านการท่องเที่ยวทางทะเล
ผลการศึกษาพบว่าจำนวนนักท่องเที่ยวที่หาดป่าตอง จังหวัดภูเก็ต เกินขีดความสามารถในการ
รองรับด้านกายภาพ (PCC) และขีดความสามารถในการรองรับที่แท้จริง (RCC) รวมถึงด้านสิ่งอำนวยความ
สะดวก (FCC) ซึ่งไม่เพียงพอกับจำนวนนักท่องเที่ยวโดยเฉพาะในช่วงฤดูกาลท่องเที่ยว แต่ในกรณีพื้นที่
เกาะรอกและเกาะห้อง จังหวัดกระบี่ พบว่าจำนวนนักท่องเที่ยวยังไม่เกินขีดความสามารถในการรองรับ
การท่องเที่ยวด้านกายภาพ (PCC) ด้านการรองรับที่แท้จริง (RCC) และด้านสิ่งอำนวยความสะดวก (FCC)
ข สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย
