Page 78 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

องศา โดยจะบอกเปนตัวอักษร N (หมายถึงขั้วโลกเหนือ, North pole) หรือ S (หมายถึงขั้วโลกใต, South

Pole) เชน ตําแหนงที่ Lat. 10° N หมายถึงเสนรุงที่มีตําแหนงหางจากเสนศูนยสูตรวัดขั้นไปทางขั้วโลก

เหนือมาเปนระยะ 10 องศา และรูปที่ 4.2 ข.แสดงการหาคาเสนรุงที่ตําแหนงจุด S บนผิวโลกซึ่งเปน
ตําแหนงบนทรงรีตัดกับเสนสัมผัส mn สวนเสน pq ก็คือเสนตามแนวตั้งฉากกับระนาบเสนสัมผัส mn

ไปตัดกับแนวเสนศูนยสูตรก็จะเกิดมุม pqr ดังนั้นมุม pqr นี้เองก็คือคามุมของเสนรุง (φ) นั่นเอง

รูปที่ 4.2 ค.เปนการกําหนดเสนแวง (ภาพมองจากดานบนลงมายังโลก จะเห็นขั้วโลกเหนืออยูตรงจุด
ศูนยกลางซึ่งจะมีเสนกรีนิช (Greenwich) ผานตําบลกรีนิซ กรุงลอนดอน ประเทศสหราชอาณาจักร

เปนตัวกําหนดเวลาที่สากลที่ศูนย UTC+0 และกําหนดเสนแวงหรือเสน เมอริเดียนปฐม (Prime

Meridian) มีคามุมเปนศูนย และจะมีเสนศูนยสูตรเปนเสนรอบรูปวงกลมของโลก) การบอกตําแหนงเสน
แวงถาวัดจากเสนกรีนิชไปทางขวาคือวัดไปทางดานทิศตะวันออก (E-East) ไป 180 องศา ถาวัดไปทาง

ทิศตะวันตก (W-West) ไป 180 องศา (ถาไมบอกทิศจะถือวาถามุมมีเครื่องหมายเปนบวกก็คือวัดไป

ทางทิศตะวันออกของเสนนี้และในทางตรงขามถามุมมีเครื่องหมายลบก็จะถือวาวัดไปทางทิศตะวันตก

ของเสนนี้) ตัวอยางการบอกตําแหนงของเสนแวง เชน ตําแหนง Lon 105° E หมายถึงตําแหนงของเสน

แวงที่วัดมาทางดานขวาของเสนกรีนนิชคือวัดไปทิศตะวันออกดวยระยะหาง 105 องศา

รูปที่ 4.3 รูปทรงกลมสามมิติของเสนตาง ๆ ที่สําคัญในการบอกตําแหนงบนโลก

-69-