Page 42 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
Theories of Marital and Family Therapy
36

ความวิตกกังวลอย่างต่อเนื่องตามแนวคิดของ Bowen หมายถึงการตอบสนองอัตโนมัติ
(automatic responses) ต่อสิ่งที่อาจเกิดขึ้น (what might occur) มากกว่าสิ่งที่เกิดขึ้น (What is

actually happening) ความวิตกกังวลอย่างต่อเนื่องเป็นสาเหตุหลักที่ท าให้เกิดโรคต่างๆทั้งทางกาย
และทางจิต

แนวคิดที่ส าคัญทั้ง 8 นี้ประกอบไปด้วย

[1] ความสามารถในการแยกจากทางอารมณ์จากครอบครัวเดิม (Differentiation of self)

ความสามารถในการแยกจากทางอารมณ์จากครอบครัวเดิม หมายถึง ระดับ
ความสามารถที่บุคคลสามารถแก้ไขต่อความผูกพันทางอารมณ์ (emotional attachment) ที่
มีต่อครอบครัวเดิม (family of origin) ซึ่งเกี่ยวข้องกับการที่บุคคลสามารถจัดการต่ออารมณ์

การตัดสินใจบนพื้นฐานการใช้เหตุผล และการแสดงจุดยืนความคิดเห็นหรือความรู้สึกของ
ตนเอง
บุคคลที่มีความสามารถในการแยกจากทางอารมณ์จากครอบครัวเดิมในระดับสูง จะมี

วุฒิภาวะทางอารมณ์ สามารถตัดสินใจโดยใช้เหตุผล และมีภาพตัวตนที่ชัดเจน สามารถเป็น
ตัวของตัวเองได้เมื่ออยู่ในกลุ่มหรือครอบครัว ขณะที่บุคคลที่มีความสามารถในการแยกจาก
ทางอารมณ์จากครอบครัวเดิม จะไม่สามารถแยกทางอารมณ์จากครอบครัวเดิมได้ ท าให้มี

ภาพตัวตนไม่ชัดเจน และตอบสนองต่อเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นด้วยอารมณ์ ตัวอย่างเช่น คู่
สมรสที่มีระดับความสามารถในการแยกจากทางอารมณ์จากครอบครัวเดิมต ่าจะทะเลาะ
โต้เถียงกันบ่อยครั้ง เนื่องจากทั้งสองตอบสนองต่อกันและกันด้วยอารมณ์ แทนที่จะใช้เหตุผล
ั
แก้ไขปญหา
Bowen มีความเชื่อว่าบุคคลจะเลือกคู่ครองที่มีความสามารถในการแยกทางอารมณ์
จากครอบครัวเดิมในระดับเดียวกัน

[2] ความสัมพันธ์แบบสามเส้า(Triangles)

ความสัมพันธ์แบบสามเส้าเป็นแนวคิดในทฤษฏีระบบ และมีอยู่ในทุกครอบครัว
ในความสัมพันธ์ระหว่างสองบุคคล (dyad) เมื่อเกิดความเครียดระดับสูง ร่วมกับความกังวล

ระดับสูง ท าให้ระบบเกิดความไม่มั่นคง บุคคลที่สามจะถูกดึงเข้ามาในระบบ เพื่อลดความ
กังวลและความเครียดที่เกิดขึ้น

[3] ระบบอารมณ์ของครอบครัวเดี่ยว (Nuclear family emotion process)

ระบบอารมณ์ของครอบครัวเดี่ยว อธิบายถึงกลไกที่สมาชิกในครอบครัวใช้ในภาวะที่
มีความวิตกกังวลสูง แบบแผนนี้จะด าเนินต่อไปจากรุ่นสู่รุ่น โดยใช้กลไก 4 แบบ ได้แก่

1) ความเหินห่างทางอารมณ์ระหว่างคู่สมรส (emotional distance between
spouses)