Page 223 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

3.2 การคัดเลือกแอคติโนมัยสีทที่สามารถยับยั้งการเจริญของเชื้อรา
ใช้วิธีทดสอบของ Yuan and Crawford (1995) โดยเตรียมสปอร์แขวนลอยของแอคติโนมัยสีท ตามวิธีที่กล่าวข้างต้น
หยดสปอร์แขวนลอยให้ห่างจากขอบจานอาหาร Potato dextrose agar (PDA) ประมาณ 1 เซนติเมตร บ่มที่อุณหภูมิ 30

องศาเซลเซียส เป็นเวลา 7 วัน เลี้ยงเชื้อราสาเหตุโรคพืชบนจานอาหารแข็ง PDA จนเจริญดี จากนั้นใช้ cork borer เบอร์
2 (เส้นผ่านศูนย์กลาง 0.5 เซนติเมตร) เจาะบริเวณปลายเส้นใยรา นำมาวางบริเวณกลางจานอาหารและห่างจากโคโลนีแอ
คติโนมัยสีทอายุ 7 วัน เป็นระยะ 3 เซนติเมตร ส่วนจานอาหารควบคุมให้วางเส้นใยราที่เจาะด้วย cork borer เบอร์
เดียวกันบริเวณกลางจานอาหารเลี้ยงเชื้อ PDA และบ่มที่อุณหภูมิ 30 องศาเซลเซียส เป็นเวลา 3-7 วัน ขึ้นอยู่กับการเจริญ
ของเส้นใยเชื้อราทดสอบ วางแผนการทดลองแบบ CRD จำนวน 3 ซ้ำ วัดระยะการยับยั้งการเจริญของเส้นใยราเมื่อรัศมี
การเจริญของเส้นใยราในจานอาหารควบคุมมีขนาด 3 เซนติเมตร และคำนวนหาค่าการยับยั้ง ตามสูตรดังนี้
รัศมีการเจริญของราในจานอาหารทดลอง
ค่าการยับยั้ง = 1 -
รัศมีการเจริญของราในจานอาหารควบคุม

4. การคัดเลือกแอคติโนมัยสีทที่มีสมบัติไม่เป็นเชื้อปฏิปักษ์ต่อไรโซเบียม
เตรียมเชื้อไรโซเบียมสำหรับทดสอบโดยเลี้ยงเชื้อในอาหาร Yeast extract mannitol (YEM) บ่มแบบเขย่าที่
อุณหภูมิห้อง เป็นเวลา 24 ชั่วโมง นำมาปรับความขุ่นของเซลล์ด้วยเครื่องตรวจวัดสารด้วยการดูดกลืนแสง
(spectrophotometer) ที่ความยาวคลื่น 600 นาโนเมตร ให้มีค่าความขุ่นของเซลล์เท่ากับ 0.2 วิธีการทดสอบทำได้โดย
หยดสปอร์แขวนลอยของแอคติโนมัยสีท 10 ไมโครลิตร ลงบนผิวหน้าอาหาร ISP medium 2 นำไปบ่มที่อุณหภูมิ 30

องศาเซลเซียส เป็นเวลา 7 วันจากนั้นดูเชื้อไรโซเบียมที่เตรียมไว้ปริมาตร 0.5 มิลลิลิตร เติมลงในอาหาร YEM ที่มีผงวุ้น
0.6 เปอร์เซ็นต์ ปริมาตร 5 มิลลิลิตร ปั่นผสมให้เข้ากัน นำมาเทราดทับโคโลนีแอคติโนมัยสีท นำไปบ่มที่อุณหภูมิ 30 องศา
เซลเซียส เป็นเวลา 24 ชั่วโมง วางแผนการทดลองแบบ CRD จำนวน 3 ซ้ำ วัดขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางบริเวณยับยั้งและ
เส้นผ่านศูนย์กลางโคโลนีแอคติโนมัยสีท และคำนวนหาค่าการยับยั้ง ตามสูตรดังนี้
ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางบริเวณยับยั้ง
ค่าการยับยั้ง =
ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางของโคโลนีแอคติโนมัยสีท
5. การทดสอบความเป็นปฏิปักษ์กับเชื้อสาเหตุโรคพืชในระดับโรงเรือน
5.1 คัดเลือกเชื้อแอคติโนมัยสีทจำนวน 2 ไอโซเลทที่มีประสิทธิภาพในการสร้างสารส่งเสริมการเจริญของพืชและ
มีการยับยั้งเชื้อสาเหตุโรคพืชได้มากที่สุดในจานอาหารทดลอง คือ Streptomyces sp. WF 4-1 และ Streptomyces sp.

RF 12-4 โดยใช้ถั่วเขียวพันธุ์ชัยนาท 84-1 เป็นพืชทดสอบร่วมกับการปลูกเชื้อไรโซเบียมในทุกกรรมวิธี วางแผนการ
ทดลองแบบ CRD จำนวน 9 กรรมวิธี กรรมวิธีละ 3 ซ้ำ ดังนี้
กรรมวิธีที่ 1 Rhizobium
กรรมวิธีที่ 2 Rhizobium + WF 4-1
กรรมวิธีที่ 3 Rhizobium + RF 12-4
กรรมวิธีที่ 4 Rhizobium + Sclerotium rolfsii
กรรมวิธีที่ 5 Rhizobium + S. rolfsii + WF 4-1
กรรมวิธีที่ 6 Rhizobium + S. rolfsii + RF 12-4
กรรมวิธีที่ 7 Rhizobium + Erwinia carotovora pv. carotovora
กรรมวิธีที่ 8 Rhizobium + E. carotovora pv. carotovora + WF 4-1
กรรมวิธีที่ 9 Rhizobium + E. carotovora pv. carotovora + RF 12-4

215