Page 14 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

13 รวง ตามลำดับ ส่วนในแปลงทดลองที่ 2 อำเภอเมือง พบว่า ทุกกรรมวิธีไม่มีความแตกต่างกันทางสถิติ โดยกรรมวิธีที่ 4
AP1 ร่วมกับปุ๋ยเคมีอัตรา 3-3-3 กิโลกรัม N-P 2O 5-K 2O ต่อไร่ ข้าวไร่พันธุ์พื้นเมืองมีจำนวนรวงต่อกอสูงที่สุด คือ 22 รวง
รองลงมา คือ กรรมวิธีที่ 5 AT1 ร่วมกับปุ๋ยเคมีอัตรา 3-3-3 กิโลกรัม N-P 2O 5-K 2O ต่อไร่ ที่มีจำนวนรวงต่อกอ 20 รวง

ดังแสดงในตารางที่ 2 นอกจากนี้ยังพบว่าทุกกรรมวิธีทดลองของแปลงทดลองที่ 2 อำเภอเมือง ข้าวไร่พันธุ์พื้นเมืองมี
จำนวนรวงต่อกอสูงกว่าแปลงทดลองที่ 1 อำเภอปาย
- น้ำหนัก 100 เมล็ด
จากการสุ่มนับเมล็ดข้าวจำนวน 100 เมล็ด แล้วชั่งน้ำหนัก พบว่า น้ำหนัก 100 เมล็ดของทุกกรรมวิธีทดลองใน
แปลงทดลองที่ 1 อำเภอปาย ข้าวไร่พันธุ์พื้นเมืองมีน้ำหนักเมล็ดเฉลี่ยอยู่ในช่วง 2.9–3.2 กรัม แต่ไม่แตกต่างกันทางสถิติ
โดยกรรมวิธีที่ 4 AP1 ร่วมกับปุ๋ยเคมีอัตรา 6-3-3 กิโลกรัม N-P 2O 5-K 2O ต่อไร่ มีน้ำหนัก 100 เมล็ด สูงที่สุด คือ 3.2 กรัม
ส่วนในแปลงทดลองที่ 2 อำเภอเมือง ข้าวไร่พันธุ์พื้นเมืองมีน้ำหนักเมล็ดเฉลี่ยอยู่ในช่วง 2.2–2.6 กรัม และแตกต่างกัน
อย่างมีนัยสำคัญยิ่งทางสถิติ
ประชากรแบคทีเรีย
ในการทดลองนี้ก่อนเริ่มทำการทดลองได้ทำการสุ่มเก็บตัวอย่างดินเพื่อนับจำนวนประชากรแบคทีเรียทั้ง 2 ชนิด

คือ Azospirillum sp. และ Azotobacter sp. โดยจำนวนประชากรของ Azotobacter sp. ก่อนการทดลองของทั้งสอง
แปลงทดลองนั้นไม่สามารถตรวจนับได้ นอกจากนี้ยังพบว่า จำนวนประชากรของ Azospirillum sp. ของทั้งสองแปลง
ทดลองมีปริมาณอยู่ระหว่าง 4.53–5.12 Log 10 CFU/ml ดังแสดงในตารางที่ 3 ซึ่งเมื่อตรวจนับจำนวนประชากรของ
แบคทีเรียหลังการเก็บเกี่ยว พบว่า เกือบทุกกรรมวิธีมีปริมาณ Azospirillum sp. เพิ่มขึ้นโดยมีปริมาณอยู่ระหว่าง 3.77–
4.80 Log 10 CFU/ml และไม่สามารถตรวจนับจำนวนประชากรของ Azotobacter sp. ได้ ซึ่งขัดแย้งกับรายงาน Bashan
and Levanony, 1990, Meunchang et al., 2006a, Meunchang et al., 2006b ที่รายงานว่า โดยทั่วไปหลังการใส่
ปุ๋ยชีวภาพปริมาณประชากรแบคทีเรียจะลดอย่างรวดเร็ว ทั้งนี้เนื่องจากความไม่สม่ำเสมอของสภาพแวดล้อมซึ่งไม่
สามารถควบคุมได้ จึงมักพบว่าผลการทดลองในสภาพปลอดเชื้อกับในธรรมชาติมีความแตกต่างกันมาก ส่วนประสิทธิภาพ
การตรึงไนโตรเจนของเชื้อแบคทีเรียในทุกกรรมวิธีมีค่าอยู่ระหว่าง 0.016–0.039 µmol C 2H 2/hr (ตารางที่ 3)

สรุปผลการทดลองและข้อเสนอแนะ
การใช้แบคทีเรียส่งเสริมการเจริญเติบโตทั้งสองสกุล คือ Azospirillum sp. และ Azotobacter sp. ในการปลูก
ข้าวไร่พันธุ์พื้นเมืองให้ผลไม่แตกต่างกัน และยังพบว่าการใช้แบคทีเรียส่งเสริมการเจริญเติบโตทั้งสองสกุล ร่วมกับการใส่
ปุ๋ยเคมีสามารถช่วยเพิ่มผลผลิตและคุณภาพผลผลิตได้ จึงควรมีการศึกษาต่อในระยะยาวเพื่อให้ได้ผลที่ชัดเจนมากขึ้น

การนำผลงานวิจัยไปใช้ประโยชน์
1. นำข้อมูลที่ได้ไปพัฒนาต่อยอด เช่น การพัฒนาผลิตภัณฑ์ปุ๋ยชีวภาพพีจีพีอาร์ที่มีประสิทธิภาพที่สูงขึ้น
2. สามารถให้คำแนะนำแก่เกษตรกรที่ปลูกข้าวในการใช้ปุ๋ยชีวภาพพีจีพีอาร์ร่วมกับปุ๋ยเคมีเพื่อลดต้นทุนการผลิต

6