Page 51 -

โครงการรวบรวมและจัดทําวารสารอิเล็กทรอนิกส์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
วารสารวนศาสตร 34 (1) : 48-56 (2558) 49
์

บทคัดย่อ

การทดลองพันธุ์ไม้พื้นเมืองโตเร็วได้ด�าเนินการที่สถานีวิจัยและฝึกอบรมวนเกษตรตราด อ�าเภอเมือง จังหวัด
ตราด โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาลักษณะการเติบโต ผลผลิตของพันธุ์ไม้พื้นเมืองโตเร็ว และคัดเลือกชนิดไม้พื้นเมือง
โตเร็วที่มีความเหมาะสมในการปลูกในสภาพพื้นที่ ใช้แผนการทดลองแบบ randomized complete block design มีพันธุ์ไม้
โตเร็ว 4 ชนิด (tree species) มี 4 ซ�้า (replication) ในแต่ละซ�้าเก็บข้อมูลพันธุ์ไม้ชนิดละ 36 ต้น ระยะปลูก 2 × 2 เมตร

ผลการศึกษา พบว่าการรอดตายและการเติบโตของไม้ทั้ง 4 ชนิดมีความแตกต่างกันอย่างมีนัยส�าคัญยิ่งทาง
สถิติ (p < 0.01) สรุปได้ว่า กระทุ่ม ปออีเก้ง และ ขนุนป่า มีอัตราร้อยละการรอดตาย เท่ากับ 16.67, 63.20 และ 63.89
ตามล�าดับ มีเส้นผ่านศูนย์กลางเพียงอกเฉลี่ยเท่ากับ 17.47, 9.80 และ 9.46 เซนติเมตร ตามล�าดับ มีความสูงเฉลี่ยเท่ากับ
16.23, 10.86 และ 9.67 เมตร ตามล�าดับ มีความเพิ่มพูนทางเส้นผ่านศูนย์กลางเพียงอกรายปีเฉลี่ยเท่ากับ 2.18, 1.23
และ 1.18 เซนติเมตรต่อปี ตามล�าดับ มีความเพิ่มพูนทางความสูงทั้งหมดรายปีเฉลี่ยเท่ากับ 2.03, 1.36 และ 1.21 เมตร
ต่อปี ตามล�าดับ ส่วนมวลชีวภาพทั้งหมด เท่ากับ 8.25, 6.75 และ 4.41 ตันต่อไร่ ตามล�าดับ และความเพิ่มพูนของมวล

ชีวภาพทั้งหมดรายปีเฉลี่ยเท่ากับ 1.03, 0.85 และ 0.55 ตันต่อไร่ต่อปี ตามล�าดับ และเมื่อน�าไม้พื้นเมืองโตเร็ว 3 ชนิด
เปรียบเทียบกับไม้กระถินเทพา พบว่า กระถินเทพามีค่าดังกล่าวสูงกว่าไม้พื้นเมืองโตเร็วทั้ง 3 ชนิดทั้งหมด การคัด
เลือกชนิดไม้ที่เหมาะสมในการศึกษาครั้งนี้ โดยพิจารณาจากลักษณะที่ท�าการศึกษาต่างๆโดยรวม สรุปว่าชนิดไม้ที่
เหมาะสมในการปลูกในสภาพพื้นที่คือ กระทุ่ม เนื่องจากจัดอยู่ในกลุ่มที่มีการเติบโตและผลผลิตโดยรวมสูง แต่ต้อง
พัฒนาให้มีอัตราร้อยละการรอดตายสูงขึ้น

ค�าส�าคัญ: การทดลองพันธุ์ไม้ ไม้พื้นเมืองโตเร็ว จังหวัดตราด

ค�าน�า และการตอบสนองความต้องการใช้ประโยชน์จากป่าไม้

การเพิ่มจ�านวนประชากรโลกจากอดีตจนถึง ในรูปแบบต่างๆ
ปัจจุบัน มีผลกระทบต่อสภาพป่าธรรมชาติเป็นอย่าง ชนิดไม้ที่มีความส�าคัญส�าหรับการปลูกสร้าง
มาก ทั้งในประเทศที่พัฒนาแล้วและประเทศที่ก�าลัง สวนป่าในประเทศไทยส่วนใหญ่เป็นไม้โตเร็ว (fast
พัฒนา นอกจากนี้การใช้ทรัพยากรป่าไม้ อย่างฟุ่มเฟือย growing species) ชนิดไม้พื้นเมือง (native species) เช่น
และไม่คุ้มค่า รวมไปถึงการบุกรุกพื้นที่ป่าไม้เพื่อท�ากิน สัก ยางนา พะยูง และชนิดไม้ต่างถิ่นที่น�าเข้ามาจากต่าง
หรือพื้นที่การเกษตร ก็เป็นอีกสาเหตุหนึ่งที่ส่งผลให้ ประเทศ ซึ่งปัจจุบันมีการน�าเข้ามาปลูกจ�านวนหลาย

พื้นที่ป่าไม้ในประเทศไทยลดน้อยลงทุกๆ ปี จากสถิติ ชนิด เช่น สนประดิพัทธ์ กระถินณรงค์ กระถินเทพา
พื้นที่ป่าไม้ตั้งแต่ ปี พ.ศ. 2516 ถึง พ.ศ. 2551 พบว่า ปี และยูคาลิปตัส (Royal Forest Deparment, 2002) การ
พ.ศ. 2516 ประเทศไทยมีพื้นที่ป่าไม้ทั้งประเทศ 221,707 ปลูกสร้างสวนป่าจะประสบความส�าเร็จเพียงใดขึ้นอยู่กับ
ตารางกิโลเมตร คิดเป็นร้อยละ 43.21 แต่ในปี พ.ศ. 2551 การศึกษาวิจัยในการปลูกและบ�ารุงสวนป่า การคัดเลือก
พื้นที่ป่าไม้ลดลงเหลือเพียง 171,585.65 ตารางกิโลเมตร พื้นที่ การคัดเลือกชนิดไม้ที่เหมาะสมในแต่ละพื้นที่

คิดเป็นร้อยละ 33.44 (Royal Forest Deparment, 2011) การปรับปรุงพันธุ์ และการปฏิบัติทางวนวัฒนวิทยาเป็น
เห็นได้ชัดเจนว่าป่าไม้มีเนื้อที่ลดน้อยลงมาก นอกจาก ส�าคัญ ในการตัดสินใจว่าชนิดไม้ใดมีความเหมาะสมที่
ความพยายามในการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้ที่ยังคงเหลือ จะน�าไปใช้ในการปลูกสร้างสวนป่า นอกจากพิจารณา
อยู่ การปลูกสร้างสวนป่าจึงถูกน�ามาใช้ในการแก้ปัญหา ในผลตอบแทนแล้ว ยังต้องพิจารณาความสามารถใน