Page 48 -
P. 48
โครงการรวบรวมและจัดทําเอกสารวารสารอิเล็กทรอนิกส์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
วารสารมนุษยศาสตร์ ปีที่ 20 ฉบับพิเศษ (2556) 37
ของเหตุการณ์ ที่เกิดขึ้นในหนังสือเล่มหนึ่งหรือเรื่องหนึ่ง พิจารณาความเป็นไปใน
สมัยที่หนังสือเรื่องนั้นๆ ได้แต่งขึ้น”
ฉะนั้นหากพิจารณาเรื่องวงศ์เทวราชด้วยสายตาอย่างเป็นธรรมจะพบว่า
วงศ์เทวราชเป็นวรรณคดีการแสดงที่ด าเนินตามขนบบทละครนอกตามอย่างบท
ละครนอกเรื่องอื่นๆ ในยุคก่อน หากแต่ด้วยปัจจัยด้านการปะทะกันของวัฒนธรรม
ที่หลากหลายและเป็นช่วงรอยต่อแห่งยุคสมัยทางวรรณกรรมท าให้เกิดการตัดสิน
ประเมินคุณค่าโดยใช้กรอบของวิธีคิดตามแบบสมัยใหม่มาตัดสินวรรณคดีที่
ด าเนินตามขนบโบราณ
วงศ์เทวราชฉบับหลวงพัฒนพงศ์ภักดีกับขนบการแต่งบทละครโบราณ
ขนบการละครจากครั้งกรุงศรีอยุธยามาถึงรัตนโกสินทร์ตอนต้นยังคงมี
การด ารงรักษาแบบแผนเดิมไว้ มีการสร้างต าราร าขึ้นในสมัยรัชกาลที่ 1 ซึ่งเป็น
ต าราร าที่มีทั้งค าเรียกชื่อท่าและภาพเขียนแสดงท่าร าพระนางไว้ชัดเจนเพื่อเป็น
แบบแผนแก่นาฏศิลป์ละครไทยในสมัยต่อมา ท าให้วงการนาฏศิลป์และการละคร
ได้สานต่อท่าร าแบบแผนเพื่อน ามาปรับปรุงพัฒนาในยุคต่อๆ มาได้เป็นอย่างดี
หากแต่เมื่อการละครของหลวงได้หยุดไปในสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้า
เจ้าอยู่หัว จึงเป็นส่วนหนึ่งที่เปิดโอกาสให้เหล่าบรรดาขุนนางและบุคคลในวงการ
ละครได้พัฒนาและปรับเปลี่ยนแนวทางละครไปตามกระแสความนิยมในสังคม
เมื่อสังคมไทยเปิดรับองค์ความรู้ใหม่ๆ จากทางตะวันตกที่แพร่หลายมากยิ่งขึ้น
ชนชั้นน าและปัญญาชนของไทยในยุคนั้นจึงหันมาให้ความสนใจองค์ความรู้ที่เป็น
ประโยชน์ต่อการด ารงชีวิตและประกอบอาชีพมากยิ่งขึ้น ในด้านการละครก็เช่นกัน
กระแสความนิยมละครร าแบบเดิมก็เริ่มเปลี่ยนแปลงไป มีการพัฒนาการละครที่
น่าสนใจมากยิ่งขึ้น เกิดการผสมผสานการละครไปในหลากหลายทิศทาง เกิดละคร
ชนิดใหม่ๆ ขึ้นมาในสังคม อาทิ ละครพันทาง ละครดึกด าบรรพ์ ละครร้อง และ
ละครพูดในสมัยต่อมาตามล าดับ เมื่อกระแสการนิยมดูละครเปลี่ยนแปลงไปย่อม
ส่งผลต่อบทละครที่เกิดขึ้นมาในชั้นหลังเช่นเดียวกัน วรรณกรรมบทละครที่เกิดขึ้น
จึงเป็นการสร้างสรรค์เพื่อตอบสนองกระแสและทิศทางของละครที่เกิดขึ้นใน
