Page 39 -

โครงการรวบรวมและจัดทําเอกสารวารสารอิเล็กทรอนิกส์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

28 วารสารมนุษยศาสตร

(metaphorical expressions) หมายถึง ถอยคําที่แสดงการเปรียบเทียบระหวางสิ่งที่
แตกตางกันสองสิ่ง และมโนอุปลักษณหรืออุปลักษณเชิงมโนทัศน (conceptual
metaphor) หมายถึง ความคิดซึ่งมีลักษณะเปนความเปรียบที่อยูในระบบการรับรู
ของผูใชภาษา ดวยเหตุนี้ถอยคําอุปลักษณที่ใชสื่อสารกันในชีวิตประจําวันจึงเปน

หลักฐานสําคัญที่สะทอนระบบวิธีคิดหรือมโนทัศนของผูใชภาษา (รัชนียญา
กลิ่นน้ําหอม และ ณัฐพร พานโพธิ์ทอง, 2551: 139)

Lakoff and Johnson (1980: 7-8) ไดยกตัวอยางการใชอุปลักษณเชิง
มโนทัศนในภาษาอังกฤษ เชน TIME IS MONEY กลาวคือ ผูใชภาษาเปรียบเทียบ
เวลาเปนเงินซึ่งมโนทัศนดังกลาวสะทอนผานการใชถอยคําอุปลักษณตางๆ ไดแก

You are wasting my time. This gadget will save you hours. I don’t have the
time to give you. How do you spend your time these day? You need to
budget your time. I’ve invested a lot of time in her. I lost a lot of time when I
got sick. เปนตน

วิธีดําเนินการวิจัย

งานวิจัยนี้เปนวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) ซึ่งนําเสนอการ
วิจัยแบบพรรณนาวิเคราะห ทั้งนี้ผูวิจัยเก็บรวบรวมขอมูลจากคลังขอมูลภาษาไทย
แหงชาติ (Thai National Corpus) ของภาควิชาภาษาศาสตร คณะอักษรศาสตร
จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัยและจําแนกถอยคําอุปลักษณออกจากถอยคําชนิดอื่นที่

ไมใชอุปลักษณ ทั้งนี้การจัดมโนอุปลักษณนั้น ผูวิจัยนับความถี่จากการปรากฏการ
ใชถอยคําอุปลักษณโดยนับทุกครั้งแมวาถอยคําอุปลักษณนั้นจะมีการปรากฏการใช
ซ้ํากันกลาวคือ ผูวิจัยนับทุกคําที่ปรากฏการใชถอยคําอุปลักษณ 1 ครั้ง นับเปน 1 คํา
จากนั้นจึงนํามาจัดกลุมมโนอุปลักษณโดยรวบรวมจากการใชถอยคําอุปลักษณที่มี
ความถี่ปรากฏไมต่ํากวา 5 คํา