Page 85 -
P. 85
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
เส้นด้ายย้อม
เกษตรกร เส้นใย เกษตรกรปั่น เส้นด้าย ย้อมสี สี
เลี้ยงไหมอีรี่ เส้นด้าย ทอผ้า ผู้บริโภค
โรงงานผลิต โรงงานทอผ้า
เส้นใย เส้นด้าย
เส้นด้าย /ถักผ้า
หนอนไหม/ดักแด้
ดักแด้
ผู้เลี้ยงถั่งเช้า
อุตสาหกรรมต้นน้้า อุตสาหกรรมกลางน้้า
ภาพที่ 3.2 โซ่อุปทานไหมอีรี่
อุตสาหกรรมต้นน้้าประกอบด้วยเกษตรกรผู้เลี้ยงไหมอีรี่และอุตสาหกรรมปั่นด้าย โดย
เกษตรกรผู้เลี้ยงไหมอีรี่จะเลี้ยงไหมอีรี่เพื่อผลิตเส้นใยไหมเพื่อน้าไปปั่นเป็นด้าย โดยเกษตรกรจะ
จ้าหน่ายเส้นใยได้ 2 ช่องทางคือจ้าหน่ายให้โรงงานปั่นด้าย และเกษตรกรปั่นด้าย
ส่วนอุตสาหกรรมเส้นด้ายจะมีแหล่งที่มา 2 ส่วนคือ โรงงานปั่นด้ายและเกษตรกรปั่นด้าย
เอง ดังนั้นเส้นไหมที่ใช้ทอผ้าจึงมีที่มาจากกระบวนการผลิต 2 ระบบ คือระบบโรงงาน เรียกว่า “ไหม
อุตสาหกรรม” มีการผลิตด้วยเครื่องจักร เส้นไหมเรียบสวยสม่้าเสมอได้มาตรฐานสากล และ “ไหม
ชุมชน” ซึ่งผ่านกระบวนการผลิตในชุมชน ผลิตด้วยแรงงาน ลักษณะเส้นจะมีปุ่มปมไม่เรียบเหมือน
ไหมโรงงาน ผลผลิตที่ได้นั้นด้ายที่ปั่นด้วยมือจะจ้าหน่ายเส้นด้ายให้แก่เกษตรกรผู้ทอผ้าเป็นหลัก ด้าย
ที่ปั่นด้วยมือนี้ไม่สามารถน้าไปทอในโรงงานด้วยเครื่องจักรอุตสาหกรรมได้ ส่วนด้ายโรงงานจะ
จ้าหน่ายเส้นด้ายให้แก่โรงงานทอผ้าและเกษตรกร โดยเส้นด้ายที่จ้าหน่ายให้เกษตรกรมักจะเป็นเส้น
ยืน เนื่องจากไหมเส้นยืนนั้นไม่สามารถผลิตโดยเกษตรกรได้
ส่วนอุตสาหกรรมกลางน้้า ประกอบด้วยอุตสาหกรรมทอผ้า/ถักผ้า ซึ่งมีแหล่งที่มา 2 ส่วน
เช่นเดียวกับอุตสาหกรรมเส้นด้ายคือ โรงงานทอผ้า และ การทอผ้าโดยชาวบ้าน ผ้าทอที่มาจาก
โรงงานจะใช้เส้นด้ายที่มาจากโรงงานเท่านั้น ดังนั้นผ้าที่ได้จะมีลักษณะเรียบ มามาตรฐานตามที่
ก้าหนด ในขณะที่ผ้าทอจากชาวบ้านจะมีทั้งใช้เส้นด้ายจากโรงงาน และเส้นด้ายจากชาวบ้าน ลักษณะ
ผ้าทอที่ได้จะมีลักษณะเฉพาะตัวขึ้นกับฝีมือของผู้ทอ
66
