Page 115 -
P. 115
โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
5.1 รายละเอียดการเก็บข้อมูลแบบสอบถาม
จากการลงพื้นที่เพื่อเก็บข้อมูลแบบสอบถามสามารถแบ่งข้อมูลที่เก็บได้เป็น 4 กลุ่ม ได้แก่
1) ข้อมูลพื้นฐานทั่วไปของเกษตรกรและพื้นที่ได้แก่ รายละเอียดของเกษตรกร เช่น อายุ การศึกษา
จํานวนแรงงานและลักษณะทางกายภาพของพื้นที่ เช่น พื้นที่สูง การเข้าถึงแหล่งน้ํา กรรมสิทธิ์
ที่ดิน
2) ลักษณะเกษตรกรรมในปัจจุบันของแต่ละพื้นที่ เช่น พืชที่ปลูก ลักษณะการปลูกพืช ดัชนีความ
หลากหลายในการใช้พื้นที่ เป็นต้น
3) ข้อมูลลักษณะของธุรกิจการเกษตรที่เกิดขึ้นในพื้นที่ ได้แก่ การตกลงราคา การตกลงปริมาณ
คุณภาพของสินค้า ความเสี่ยงในการถูกโกง การถ่ายทอดความรู้เทคโนโลยี การต่อรอง เป็นต้น
4) ข้อมูลความยั่งยืนในพื้นที่ ได้แก่ (ก) ข้อมูลด้านเศรษฐกิจ เช่น รายได้สุทธิต่อไร่ รายได้ ดัชนีการ
121
กระจายรายได้ (ข) ข้อมูลด้านสังคม เช่น หนี้สิน ดัชนีการพึ่งพิง ความสุขด้านต่างๆ และ (ค)
ข้อมูลด้านสิ่งแวดล้อม เช่น การเปลี่ยนแปลงการใช้สารเคมี ปัญหาเรื่องน้ํา การเปลี่ยนแปลงพื้นที่
ปริมาณปุ๋ยเคมี ปริมาณปุ๋ยอินทรีย์ ปริมาณยาปราบวัชพืช เป็นต้น
โดยข้อมูลต่างๆ ที่ใช้วิเคราะห์ในบทนี้แสดงในตารางที่ 5.1
ตารางที่ 5.1 ตัวแปรและรายละเอียดของตัวแปรต่างๆ ที่ใช้ในการวิเคราะห์
ตัวแปร คําอธิบาย หน่วย หมายเหตุ
ข้อมูลพื้นฐานทั่วไปของเกษตรกรและพื้นที่
age อายุ ปี -
generation จํานวนรุ่นที่เกษตรกรอาศัยอยู่ในหมู่บ้านนี้ รุ่น -
education จํานวนปีที่เกษตรกรได้รับศึกษา ปี -
agri_labor จํานวนแรงงานในภาคเกษตรกรรม คน -
area พื้นที่เกษตรกรรมทั้งหมด ไร่ -
highland สัดส่วนพื้นที่สูงต่อพื้นที่เกษตรทั้งหมด - มีค่าระหว่าง 0-1
land_right ลักษณะการถือครองที่ดิน - 0 คือ ไม่มีเอกสารสิทธิ์
1 คือ มีเอกสารสิทธิ์ประเภท สปก.ขึ้นไป
irrigation การเข้าถึงแหล่งน้ําสาธารณะ เช่น ระบบ - 0 คือไม่สามารถเข้าถึงแหล่งน้ํา
ชลประทาน อ่างเก็บน้ํา ลําห้วย 1 คือ สามารถเข้าถึงแหล่งน้ํา
ลักษณะเกษตรกรรม
year จํานวนปีที่ปลูกพืชหลัก ปี
121 สําหรับเกษตรกรในพื้นที่สูงซึ่งโดยส่วนใหญ่มีการปลูกผลผลิตเพื่อการบริโภคในครัวเรือนเองด้วย การใช้ตัวแปรรายได้หรือ
รายได้สุทธิที่เป็นตัวเงิน(Monetary income) เพียงอย่างเดียวอาจจะไม่สะท้อนถึงความเป็นอยู่ที่แท้จริง ผู้วิจัยจึงให้
ความสําคัญกับทั้งหนี้สิน ต้นทุนการผลิต รวมทั้งสัดส่วนค่าใช้จ่ายในการซื้อข้าวต่อรายได้ (ผ่านตัวแปรความมั่นคงทางอาหาร)
เพื่อให้สะท้อนถึงความเป็นอยู่ของเกษตรกรได้มากกว่ามิติด้านรายได้ที่เป็นตัวเงินเพียงอย่างเดียว
5-2
