Page 90 -

โครงการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ด้านการเกษตร เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

62

รายจายของครัวเรือนเกษตรกรผูปลูกขาวที่จายไปนอกภาคการเกษตรเรียงตามลําดับจาก
มากไปหานอย 3 ลําดับแรกพบวา ลําดับที่ 1 คือรายจายคาอาหารและคาเครื่องดื่มเฉลี่ย

27,772.16 บาทตอป ลําดับที่ 2 คือรายจายคาเลาเรียนบุตรเฉลี่ย 20,019.71 บาทตอป และลําดับ
ที่ 3 รายจายคาน้ําคาไฟฟา และคาโทรศัพท (สาธารณูปโภค) เฉลี่ย 6,879.73 บาทตอป ดังภาพที่

4.3 และตารางที่ 4.8 ตามลําดับ
รายจายคาอาหารและคาเครื่องดื่มเปนรายจายที่มากที่สุดของครัวเรือนเกษตรกรซึ่งไมใช

เรื่องที่นาแปลก แตจากขอมูลมีรายจายที่สําคัญที่นาสนใจคือเกษตรกรใหความสําคัญกับการสง
บุตรหลานเรียนตอในระดับที่สูงขึ้นเพื่อเปนความหวังใหครอบครัว ซึ่งเปนคาใชจายที่รองจาก

คาอาหารและคาเครื่องดื่ม รายจายที่สําคัญประการหนึ่งของครัวเรือนเกษตรกรที่เปนรายจายที่ไม
สามารถหลีกเลี่ยงไดเพราะเกิดขึ้นในเชิงความสัมพันธทางสังคม คือรายจายที่เกิดจากความเชื่อ

ประเพณีและวัฒนธรรมทองถิ่น โดยเฉพาะงานบุญตางๆ ซึ่งชาวอีสานและเกษตรกรจังหวัด
อุบลราชธานีใหความสําคัญเพราะถือเปนจารีต เชนเงินทําบุญ ทอดกฐิน ทอดผาปา เกษตรกร

ยังคงตองจายในสวนนี้เพื่อรักษาสถานภาพความสัมพันธทางสังคม รายจายในสวนนี้เปนรายจาย
ที่ไมไดรับกลับคืนมาในรูปสิ่งตอบแทนเหมือนการนําเงินไปลงทุนในระบบการผลิตแลวไดเงินจาก

การขายผลผลิตกลับคืนมาแตก็สงผลตอแบบแผนรายไดและการใชจายของเกษตรกรเชนกัน
กลาวไดวาภาวะเศรษฐกิจที่เปลี่ยนแปลงไปกอใหเกิดการเปลี่ยนแปลงการทํามาหากิน

เปลี่ยนแปลงทางดานการผลิต สงผลใหเกิดการเปลี่ยนแปลงทางสังคมที่เห็นชัดคือใหความสําคัญ
กับการศึกษาดวยการสงบุตรหลานใหเรียนตอในระดับที่สูงขึ้นเพื่อสรางโอกาสในการหารายได

กลับเขามาชวยเหลือครอบครัวอีกทางหนึ่ง